Biz yaparız…
1912-01-11
Türkiye’nin İlk Hava Alanı
Mahmut
Şevket Paşa’nın emriyle Ayastefonos (Yeşilköy) ile Safraköy (Sefaköy) arasında
ilk havaalanı yapıldı. 2019 senesinde Dünyanın en iyi 5.ci Havalimanı seçilen
Atatürk Havalimanı, ticari uçuşlara 6.04.2019 tarihinde kapatıldı.
1925-01-25
İlk Türk Uçağı - Vecihi K VI
Vecihi
Hürkuş, kendi tasarladığı Vecihi K VI adlı uçağı imal etti (1924 İzmir). Uçağı
için uçuş müsaadesi istemiş, uçabilirlik sertifikası tayyareyi uçuracak ve
kontrol edecek personel bulunmadığından gecikmiştir. İzin almadan uçtuğu için
cezalandırılınca da, Hava Kuvvetlerinden istifa ederek kurulmakta olan Türk
Tayyare Cemiyeti‟ne (T.Ta.C.) katılır.
1925-08-15
TOMTAŞ Kayseri Tayyare Otomobil ve Motor Türk AŞ kuruldu
Alman
Junkers Flugzeugwerke A.G firması ve Türk Tayyare Cemiyeti (TTaC)'nin ortak
girişimi ile kuruldu. 120 Alman ve 50 Türk’ten oluşan ekip, 1932 yılına kadar
burada üç adet “Curtiss Hawk”, sekiz adet “Fledgling”, üç farklı tipte 50 adet
planör, 15 adet Junkers A-20, 45 adet Alman Gotha 145, 27 adet Polonya lisanslı
PZL tipi uçak ve İngiliz Miles-Magister gibi toplam 112 adet uçak üretti. Daha
sonra Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi’ne dönüştürülmüş, Marshall yardımı
sonrası hava ikmal bakım merkezi, traktör fabrikasına dönüştürülerek bu
fabrikada aynı dönemde kapatılmıştır.
1929
Kırıkkale Çelik Fabrikası ve TANK
1929’da Kırıkkale Çelik Fabrikası’nın temeli atıldı.
Fabrikanın yapımı 1932’de tamamlandı. Kırıkkale Çelik Fabrikası’nda 1935-1950
yılları arasında 150 çeşit çelik yapılmıştır. (1990’lı yıllarda Türkiye’de bu
çelik türlerinin dörtte biri bile yapılmıyordu.) Ülkemizin ilk metalürji
mühendisi Selahattin Şanbaşoğlu, ilk tankın yapılışını şöyle anlatıyor:
“1940’ta, kendi
girişimimizle tank yaptık. Bunun sadece Ford motoru dışarıdan geldi. 1940’ta
ithal edilmiş olan tank motorunun yerine yerli motor da yapılabilecekti.
Dizaynı bizimkilerindir. Kamil, Necati filan yaptılar. Bu tank, 1946’da
Cumhuriyet Bayramı töreninde geçti. Ancak, sipariş gelmedi ve Amerikan yardımı
başlayınca hazırcılık ve kolaya kaçma başladı.”
1926-xx-XX
Eskişehir Uçak Fabrikası
HÜRKUŞ,
Vecihi14 adıyla bir uçak geliştirdi, Selahaddin Reşit (ALAN) Bey’in tasarımını
yaptığı MMW-1 tipi eğitim uçağının üzerinde çalışıldı. Uçağın uçuş testleri
tamamlanamadan proje yarıda kesildi.
1930-09-16
Vecihi K-XIV
Vecihi K-XIV
uçağı ile ilk uçuşunu Kadıköy Fikirtepe’de yapmıştır. Uçabilirlik sertifikası
verilmesi için müracaat etmiş gereken vesika verilmemiş, Vecihi K-XIV uçağı ile
bir Türkiye turu yapmış ama 3 Kasım 1931 tarihinde Vecihi XIV uçağı uçuştan men
edilmiştir.
1936-xx-XX
Nuri Demirağ ve NuD-36
Beşiktaş-Barbaros
Hayrettin İskelesi’nde Etüt Atölyesi’ni kurdu. İlk paraşüt imalatı da Demirağ’ın
çalışmaları arasında yerini aldı. Etüt Atölyesi; montaj atölyesi, dökümhane,
motor ve pervane imalathanesi, malzeme muayene ve teknik laboratuarları olan bu
okul, uçak imalat fabrikası haline getirildi ve ilk NuD-36 yapıldı. 1938'de
çift motorlu olarak yapılan ikinci uçak ise NuD-38 adını alır. Dünya uçak
sanayicilerinin dikkatini çeker. Ürettiği NuD-38 adını taşıyan çift motorlu 6
kişilik yolcu uçağı yurt dışında büyük ilgi görür ve bu uçaklar Dünya
havacılığı yolcu uçakları A sınıfına alınır. THK, sipariş ettiği uçakların
sözleşmesini fesh eder. İspanya, Irak ve İran’dan gelen teklifler, hükümet
tarafından engellenir. Gök Okulu kapatılır. Yeşilköy’deki tesisler, havaalanı
yapılmak üzere istimlâk edilir. Tesisler 1945 yılında kapatılır.
1942-xx-XX
Etimesgut Uçak Fabrikası
Etimesgut Uçak Fabrikası 'nda 1200 işçi ve
Türklerin yanında başta müdür Wedrychowski olmak üzere 35 kadar Polonyalı
mühendis ve teknisyen görev alır. Tamamı yerli tasarım uçaklar geliştirmek
üzere bir etüt bürosunu da içermektedir. 6 yüksek mühendis, 4 mühendis ve 11
teknik ressam olmak üzere 21 kişilik bir ekipten oluşan bu birim, 1952 yılına
kadar 16 tip uçak tasarımı gerçekleştirmiş, bunlardan 12'si sonuçlandırılmış ve
bu süreçte 126 adet Türk tasarımı uçak üretilmiştir. Paris'te havacılık
fuarında sergilenmiş ve ilgi görmüş, ambulans / turizm uçağı olarak tasarlanmış
olan THK 5/5A Danimarka'ya ihraç edilmiştir.
1947-xx-XX
Ankara Rüzgar Tüneli.
THK‟nın
araştırma üniteleri arasında yer alan ART’nin yapımına 1947 yılında Milli
Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından başlanmış, mekanik ve motor aksamları 1950
yılında monte edilen tünel, kısmen işler duruma gelmiştir. ART'nin büyüklüğü ve
teknolojisi itibarıyla Balkanlar dahil yakın coğrafyada bir benzerinin olmadığı
ve Avrupa'nın önde gelen rüzgar tünellerinden olduğu anlaşılmaktadır. Günümüzde
TÜBİTAK SAGE bünyesinde hizmet vermektedir.
1950
Colombia Üniversitesi * Houston
1950li yılların sonuydu. Adana'nın Yağızlar Mahallesinde ele
avuca sığmaz bir çocuktu. Adı İrfan Mavruk'tu. Bir gün okulda atom dersi
verilirken, İrfan'ın söyledikleri hocasının dikkatini çekti. Dönemin Adana
valisi, eski TBMM Başkanı Refik Koraltan ve Başbakan Adnan Menderes İrfan
Mavruk’u, yüksek zekalı çocuklar fonundan Amerika'ya gönderdiler. İrfan Mavruk,
Colombia Üniversitesine alındı. Ardından Houston’da nükleer araştırma
merkezinde hidrojen bombasını bulan bilim adamıyla çalıştı. Hatta CIA
tarafından korunduğu yazıldı. Bu sırada Türkiye'de askerliğini yapmamıştı. Türk
vatandaşlığından çıkarıldı.
1952-04-05
Uçak ve Motor Fabrikası MKE’ye satıldı
THK’nın
Ankara Gazi Çiftliği’ndeki Uçak ve Motor Fabrikası yeterli miktarda uçak siparişi
alamadığı için krize girmiş ve yapılan anlaşma ile 4 milyon lira karşılığında
MKE’ne satılmıştır. 1957 yılına gelindiğinde ABD Yardımının ön gördüğü koşullar
neticesinde yapılan gizli anlaşmalar ile hükümetin emri ile Türkiye’deki uçak
üretimi tamamen durdurulmuştur.
1954-11-29
Hürkuş Havayolları.
Hürkuş, Türk
Hava Yolları’nın seferden kaldırdığı uçaklardan 8 adedini Ziraat Bankasından
kredi ile almıştı ama sabotajlar, uçaklarının parçalanması ve sonunda uçuştan
men edilerek engellenmesi ile uçamadı, I.Dünya Savaşı'nda gösterdiği başarılar
ve vatana hizmetleri dolayısıyla bağlanan çok yetersiz maaşına bile haciz
kondu.
1961-06-16
Devrim Arabası
16 Haziran 1961 günü Devlet Demiryolları Fabrikaları ve Cer
Dairelerinin yöneticilerinden “Ordunun cadde binek ihtiyacını karşılayacak bir
otomobil tipinin geliştirilmesi “ istenir. Tanınan süre 4.5 aydır.
29 Ekim 1961 sabahı Türkiye' de yapılan bir otomobil, Türkiye' de yapılan kendi
motorunun gücüyle Büyük Millet Meclisi binasının önüne götürülerek
Cumhurbaşkanı Cemal GÜRSEL Paşa' ya sunulabiliyor, bir ikincisi Paşa' yı
Anıtkabir' e götürüyor, sonra da Hipodrom' daki geçit resmine katılıyordu.
1962-9-19
BANDIRMA FÜZE KULÜBÜ
“Kirkor Divarcı’nın, ordunun da desteğiyle hayata geçirdiği
projesi, ‘Marmara 1’ adı verilen ve üzerinde ay yıldız olan 1 metre 33 cm’lik,
1.5 kiloluk ilk Türk füzesi, semaya çıkar. Üzerinde çalışılan bir diğer proje
ise, ‘Aktrüs’tür. Bu, fezaya ilk kez bir canlı gönderme denemesi olacaktır. Ne
var ki görünmeyen bir el, füze çalışmaları yapanlara “buraya kadar” demiştir.
Destek olan kurumlar bir anda geri çekilir. Bunun ötesinde, daha tatsız
hadiseler de yaşanmıştır.
1984-10-20
TEI ve TAI, F-16 Üretiyoruz.
ABD-Türkiye ortaklığı olan bu kuruluşun asıl kuruluş nedeni,
F16-NATO’ya Uçak
Seçimi yazımda detayları ile anlatılmıştır.
1986
T-Model Jip
Fabrika aslında 1954 yılında “Türk Willys Overland” adı ile
kuruldu. O zamanlarda ABD’den parça getirtilerek sivil/askeri cipler
üretiliyordu. Sonradan TSK’ya devredilen fabrikada 1986 yılında “T-Model”
isimli proje ile yerli üretim cipler üretilebiliyordu. 1995 yılında “Tuzla
1013” ismi ve “T” logosuyla Türk Patent Enstitüsü’nden marka tescilleri alındı.
1990’dan 2006 yılına kadar her türlü ihtiyaca yönelik binlerce cip üretildi. 2006
yılında “İhtiyaç yok.” denilerek fabrika üretimi durduruldu.
1998
Aselsan 1919
Hem yerli olması hem de fiyatının uygun olması nedeniyle
ASELSAN'ın ürettiği cep telefonu büyük rağbet gördü. ASELSAN 1919'un ardından
ASELSAN 1920, bir süre sonra da ASELSAN 1923 serisi için üretime geçildi. Türkiye
ABD, Birleşik Krallık, İsveç, Danimarka, Finlandiya, Norveç, Güney Kore,
Japonya’nın arkasından telefon üretebilmiş 9. ülke oluyor. O yıl sektörde henüz
Nokia, Ericsson ve Motorola markaları konuşulurken daha Apple, Samsung vs.
ortalarda yok. 10 farklı ülkeye, üç ayda 5 binden fazla ihraç edilir. Hatta
başarısı global pazarda o kadar yankı bulur ki, İngiltere’deki teknoloji
fuarında birinci seçilir. Bu zaferde, ülkedeki ilk titreşim özelliğinin bu
telefonda olması gibi birçok yenilikçi fikir barındırmasının etkisi büyüktür. ASELSAN,
yine devlet tarafından destek görmez. Sessizce üretimine son verilir.
2011
TUSAŞ ve TAI ile F35 Üreteceğiz
ABD merkezli Lockheed Martin F-35 uçaklarının sırt
kısmındaki 400 parçayı TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ (TAI) ortak üretecek.
Lockheed Martin üretim için 7 milyar dolarlık yatırım yapacak. F-35 NATO’ya Uçak
Seçimi yazımda detayları bulabilir siniz.
Denizcilik, Selçuklunun Alanya’da bir tersane kurması ile
başlayıp, 16.cı yy’da devşirme Paşa’larla (Midilli’li Barbaros, Yunanistan’a
sürülen Karamanlı Piri Reis gibi) gelişen ama teknolojiye ayak uydurmayınca
Şirket-i Hayriye’nin yurt dışında gemi inşa ettirmeye 1929 yılına kadar devam
etmesi, aynı bakış açısının eseridir.
Macaristan’dan bir usta getirip top döktüren Osmanlı, ustadan
uzmana, uzmandan mühendislik eğitimine bir türlü geçemiyor.
Demiryolu için de aynı şeyi söyleyebiliriz. “Demiryolu komünist
işidir!” diyen bir cumhurbaşkanı bile gördük.
Yukarıdaki uzuuun üretim geçmişimizde, ürettiklerimiz ve
üretmekten alıkonmuş olduğumuz bilinen teknolojileri okudunuz. Bilmedikleriniz
için kafa yormayın.
35 seneyi aşkın bir süredir devam ettirilen ve hep kaşınan iç
meselemizin çözümü için üretmemize müsaade etmedikleri bazı savaş makinelerinin,
ABD politikaları ve çıkarı için üretmemize destek olunmasının, teknoloji ve
kalkınmışlık ile alakası olmadığını anlamamız lazım. Sadece komşudaki bir savaş
için de değil, ABD’nin Libya’daki çıkarları için de bizim üretmemize müsaade
ettiği teknoloji ile doğrusu övünmek, geçmişte yokluklar içerisinde bunca başardıklarımız
karşısında sönük kalır.
Artık kabul etmemiz gerekiyor.
“Hayra ve barışa yönelik iş yapanlar”, insanlığa yararlı bir şey üretmedikçe, kontrol ve cennet senin
değil.!
1756’da Andrea Cacich Miossich düşünmeyenlere “uyuyun” diyor,
1910’da Halil Cibran “uyuyup
sızlanma, üret diyor”.
Bizler ürettikçe de birileri “dur sen yorulma, ben üretip sana
satarım” diyor.
"Omne ignotum pro
magnifico est"
"bilinmeyen her şey mükemmel zannedilir"...
Tacitus: Agricola
200615