ICAO 75 - AJFR
100
Albert Jean François Roper, 21 Nisan
1891'de Paris'te doğdu. Paris'teki Hukuk Fakültesini bitirerek hukuk üzerinde
çalışmalarına başladı.
1919’a gelindiğinde dünyada,
-Louis Bleriot üzeri kapalı, önde tek motorlu, tek kanat
ve kuyruk düzeni ile günümüzün modelini yaratmış,
-Paul Cornu, Helikopterle İlk Serbest Uçuşunu
gerçekleştirmiş,
-Henry Farman, ilk Şehirlerarası uçuşu,
-Emile Aubrun ilk Gece Uçuşunu,
-Fransız Henry Fabre da, sadece denizde kullanılacak olan
Hydroavion adlı uçağını uçurmuş,
-İngiltere ilk Uçabilirlik Sertifikası vermiş,
-Pierre Prier, hiç inmeden Londra’dan Parise yolcu
taşımış,
-Kıtalar arası uçuş gerçekleştirilmiş,
-Dünyanın ilk Çok Motorlu Uçağı, Igor Sikorsky tarafından
tasarlanan ve RBVZ [Russko-Baltijskij Vagonnyj Zavod (Russo-Baltic Cart Works)]
Rus-Baltık Araba İşleri fabrikası tarafından ilk defa yolcu kabininde “Tuvalet”
bulunan uçak yapılmış,
-Jiroskop ve Oto-Pilot uçaklarda kullanılmaya başlanılmış,
-Dünyanın ilk pilotsuz uçak denemesi gerçekleştirilmiş,
-Alman Hava Yolları -Deutsche Luft Reederei- Berlin ve
Weimar arası düzenli yolcu taşımacılığına başlamış,
-Farman Kardeşler, F-60 Goliath model uçakları ile Toussus
le Noble ile İngilterenin güneyindeki Kenley’e Ülkeler arası ilk Tarifeli
uçuşları gerçekleştirmiş ve
-IATA kurulmuştu.
Havacılık yaşamı, 13 Ekim 1919’da Hava
Ulaşım Kurallarının Paris'te imzalanan Barış Konferansı ile başlamış ve 1922'de
kurulan Uluslararası Hava Taşımacılığı Komisyonu'nun (ICAN) ilk ve tek Genel
Sekreteri olarak, dünyadaki işbirliği ilkelerini savunan ilk kişiler arasına
girmeyi başarmıştı.
ICAN çatısı altında Albert ROPER, ilk Annex’leri
geliştirdi (8 adet).
Fransa, Dr. Alber ROPER ile öne çıkmış ve
Havacılık Hukukunda tarihe damga vuracak olan bir dönemi başlatmıştı.
27 Ekim 1925 günü Fransız Hükümetinin
girişimi ile ilk defa Özel Hava Hukuku Uluslararası Konferansı düzenlenince,
Özel Hukuk oluşturma çalışmaları için uzmanlardan oluşan bir komite oluşturulur.
Komitenin adı Comité International Technique d'Experts Juridiques Aériens
C.I.T.E.J.A. Uluslararası Hava Hukuku Uzmanları Teknik Komitesi olarak
belirlenir ve Genel Sekreterliğine de Dr.Albert ROPER’i getirilir.
04-12 Ekim 1929 günü Varşova’da ikinci
Uluslar arası Özel Hava Hukuku Konferansı düzenlenir. 33 ülke temsilcilerinin
Polonya’nın Varşova Şehrindeki konferansında, Dr.Albert ROPER’in başkanı olduğu
CITEJA’nın teklifini kabul etmesi ile meşhur 1929 “Varşova Anlaşması” vücut
bulur.
II.ci Dünya Savaşı artık bitmektedir ve
ABD, havacılıkta önder olma arzusunu gerçekleştirmek için önemli bir fırsat
yakalamıştır. ABD’de Otomobil sanayini Fransızlar (Detroit’i kuran Cadillac,
Chevrolet, Dodge, Buick, De Soto vs..), Havacılığı da Almanlar (Wilhem Edward
Böing, Lockheed Martin, James Howard Kindelberger, Donald Wills Douglas)
yürütmektedirler. Fransızlar ayrıca dünyada Sivil Hava Hukuku üzerine de uzmandırlar.
Wright kardeşlerin ilk uçuş yalanı da tutmamıştır! Bu kötü gidişata bir son
vermek ve savaş esiri hemen tüm Avrupa devletleri karşısında öne çıkmak için
bir çağrı ile 07 Aralık 1944 günü Uluslararası Sivil Havacılık Konferansı
düzenler. Komisyon Kararları “Convention on International Civil Aviation” adı
altında basılır ve dağıtılır.
06 Haziran 1945 günü (Interim Agreement on
International Civil Aviation) Uluslararası Geçici Sivil Havacılık Anlaşması
yürürlüğe girer. Kararlar alınmıştır ama bu kararların uygulanması, yürütülmesi
ve geliştirilmesi için köklü bir bilgi ve alt yapı gereklidir. Bu kararların
yürürlüğü, geliştirilmesi ve düzenlenmesi için ICAN ve CITEJA gibi bir
kuruluşlara gerek duyar. Kurumun oluşması için Provisional International Civil
Aviation Organisation - PICAO çalışmalarını başlatır. Savaş galibi olarak Paris
Konferansındaki kararlar temel alınarak, kuralların yaygınlaştırılması ve
geliştirilmesi hedeflenir. Nihai Sened Mad.V ve VII’de, CITEJA’nın kapatılıp
çalışmalarının bu çatı altında devam etmesi dileği ve tavsiyesi! mevcuttur.
Çalışmalara hızlı bir şekilde başlayan
kurul, tüm geçmiş çalışmaları birleştirir ve yapılanmaya başlar. (Geçici
Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu-PICAO).
17 Ağustos 1945 tarihinde makine mühendisi
Dr. Edward Pearson Warner, PICAO-ICAO’ya başkan ve ICAN Başkanı Dr. Albert Jean
François Roper’de Genel sekreter seçilirler.
Dr.Roper başkanlığında çalışmaya başlayan
kurulun ilk Ek’leri:
a) Yer işaretleri de dâhil olmak üzere
muhabere sistemleri ve hava seyrüseferi yardımcı tesisatı;
b) Hava limanları ve pist hususiyetleri;
c) Uçuş kaideleri ve hava seyrüseferi
kontrol usulleri;
d) İşletme personeli ve teknisyen
personele ait lisanslar;
e) Hava nakil vasıtalarının havaya
elverişliliği;
f) Hava nakil vasıtalarının tescil ve
alameti farikaları;
g) Meteorolojik malümatın toplanması ve
teatisi;
h) Borda defterleri;
i) Hava harita ve planları;
j) Gümrük ve muhaceret usulleri;
k) Tehlikede bulunan hava nakil vasıtaları
ve kazaların tahkiki;
yayınlanır. Artık ICAN, PICAO’ya
dönüşmüştür. Dönüşüm sırası CITEJA’dadır.
Montreal'de 21 Mayıs - 7 Haziran 1946
tarihleri arasında düzenlenen 1. Ara Meclisi, ICAO'nun kurulmasından sonra
Uluslararası Hava Hukuku (yani bir Hukuk Komitesi) Daimi Komitesinin
kurulmasını öngören 31 no’lu Kararı kabul eder.
CITEJA, PICAO Meclisi'nin görüşüyle
tamamen aynı fikirde görünür! ve 14-19 Kasım 1946'da Kahire'deki son çalışma
toplantısını (yani 15'inci Genel Kurul Toplantısı) düzenleyip Uluslararası Hava
Hukuku Komisyonu'nun ICAO bünyesinde kurulmasını tavsiye eder! (Ne de olsa
Fransa, ABD’nin savaş esiridir.!)
6-27 Mayıs 1947'de Montreal'de düzenlenen
ICAO Asamblesi'nin 1. Oturumu, A1-46 sayılı Kararı ile Hukuk Komitesi'ni
oluşturan Organizasyonun CITEJA'nın yerini alıp, kalıcı organı olmasını kabul
eder. 1. Asamble aynı zamanda, CITEJA’nın son toplantısını da yapar ve
kapatılmasına karar verir. Böylece, kalıcı Hukuk Komitesi 23 Mayıs 1947'de
meydana gelir. Hukuk Komitesi ilk toplantısını 10 - 25 Eylül 1947'de Brüksel'de
gerçekleşir.
ICAN olarak ilk Annex’leri hazırlayan
Dr.Albert Roper'in, Sivil Havacılık Kurallarının yaratılmasında olduğu gibi,
ICAO'nun gelişmesinde de çok önemli rolü vardır.
-13 Ekim 1919’da başlayıp 1922’de kurulan ICAN'ın ilk ve
tek Genel Sekreteri,
-27 Ekim 1925’de C.I.J.E.T.A'ın ilk ve tek Genel Sekreteri,
-1944'ten 1947'ye kadar Geçici Uluslararası Sivil
Havacılık Örgütü (PICAO) Genel Sekreteri ve,
-28 Mayıs 1947'de ICAO Genel Sekreteri oldu.
-31 Aralık 1951'de emekli oluncaya kadar da bu görevini
sürdürdü.
Alber Roper, 100 yıl önce havacılığa katkı
yapmaya başlamış.
Evet, ICAO’nun 75.ci kuruluş yıldönümünü
kutladık geçen Cumartesi ama asıl hatırlanması gereken, sivil havacılıkta dünya
işbirliğinin ilkelerini ve uluslararası konferanslarda havacılığın genel
çıkarlarını savunanların öncüsü olan Albert ROPER’in dünya sivil havacılığını
geliştirmeye başlamasının da 100. yılı.
Onu anmadan ICAO’nun kuruluş kutlaması
yavan kalır.
Ne de olsa kendisi, ICAO’nun babası olarak
anılmakta.
Yaptığı çalışmalar ve dünya sivil
havacılığına katkıları hep anılacak.
191209