Albert
Jean François ROPER
Albert Jean François Roper, 21 Nisan 1891'de Paris'te doğdu. Paris'teki Hukuk Fakültesini bitirerek hukuk üzerinde çalışmalarına başladı. Roper askerliğini 1914'te piyade ve 1916'da Uçan Kolordu'ya geçerek I. Dünya Savaşı'nda havacı olarak tamamladı. Savaşın sonunda, bir avcı filosuna komuta eden bir kaptan pilottu. Kendisine beş nişan ve bir Lejyon Chevalier Onur Haçı verilmişti.
Dünyada ise 1919’a gelindiğinde, Louis Bleriot üzeri kapalı, önde tek motorlu, tek kanat ve kuyruk düzeni ile günümüzün modelini yaratmış, Paul Cornu, Helikopterle İlk Serbest Uçuşunu gerçekleştirmiş, Henry Farman, ilk Şehirlerarası uçuşu, Emile Aubrun ilk Gece Uçuşunu, Fransız Henry Fabre da, sadece denizde kullanılacak olan Hydroavion adlı uçağını, uçurmuştu. İngiltere ilk Uçabilirlik Sertifikası vermiş, Pierre Prier, hiç inmeden Londra’dan Parise yolcu taşımış, askeri havacılık savaşlarda kullanılmış, Kıtalar arası uçuş gerçekleştirilmiş, Dünyanın ilk Çok Motorlu Uçağı, Igor Sikorsky tarafından tasarlanan ve RBVZ [Russko-Baltijskij Vagonnyj Zavod (Russo-Baltic Cart Works)] Rus-Baltık Araba İşleri fabrikası tarafından ilk defa yolcu kabininde “Tuvalet” bulunan uçak yapılmış, Jiroskop ve Oto-Pilot uçaklarda kullanılmaya başlanılmış, Dünyanın ilk pilotsuz uçak denemesi gerçekleştirilmiş, Alman Hava Yolları -Deutsche Luft Reederei- Berlin ve Weimar arası düzenli yolcu taşımacılığına başlamış, Farman Kardeşler, F-60 Goliath model uçakları ile Toussus le Noble ile İngilterenin güneyindeki Kenley’e Ülkeler arası ilk Tarifeli uçuşları gerçekleştirmiş ve IATA kurulmuştu.
Roper'in uluslararası havacılıktaki kariyeri 1919 Barış Konferansı ile başladı. 1922'de kurulan Uluslararası Hava Taşımacılığı Komisyonu'nun (ICAN) ilk ve tek Genel Sekreteri olarak, dünyadaki işbirliği ilkelerini savunan ilk kişiler arasındaydı. ICAN'ın 1947'de ICAO olmasına kadar yirmi beş yıl boyunca bu görevi gerçekleştirdi. ICAN'ın temsilcisi olarak, uluslararası konferanslarda havacılığın genel çıkarlarını savunmak onun göreviydi.
13 Ekim 1919’da, Hava Ulaşım Kuralları, Paris'te imzalandı. Alınan kararların başında Havcılık Kuralları Uluslararası Komisyonu (International Commission on Air Navigation - ICAN) kurulması için karar alınmıştı. 1910 Paris konferansında temellerini attığı, sonradan ICAO adını alacak olan ICAN’ın başına, Fransız Albert ROPER getirildi.
ICAN çatısı altında Albert ROPER, 8 Ek (Annex) geliştirdi.
Annex A - Uçakların Sınıflandırılması, tanımlar ve Tanıtım İşaretleri
Annex B - Uçabilirlik Belgesi
Annex C - Kayıt Defterleri
Annex D - Hava Trafik Kuralları, işaretler ve ışıklandırma
Annex E - İşletecek Ekip
Annex F - Havacılık Haritaları ve Yer İşaretleri
Annex G - Meteorolojik Bilgilerin toplanması ve yayınlanması
Annex H - Gümrük Hava Ulaştırma Sözleşmesi
yirmi yedi devlet tarafından imzalanmış ve 11 Temmuz 1922'de yürürlüğe girmişti. Sözleşme'nin 1.ci maddesinde her devletin ülkesi üzerindeki hava sahasında "Mutlak ve Münhasır Egemenliği" prensip olarak belirtilmişti. Fransa, Dr. Alber ROPER ile öne çıkmış ve Havacılık Hukukunda tarihe damga vuracak olan bir dönemi başlatmıştır.
Fransız Hükümetinin girişimi ile ilk defa Özel Hava Hukuku Uluslararası Konferansı düzenlenir. 27 Ekim - 06 Kasım 1925 tarihleri arasında gerçekleşen toplantıda, Havayollarının Sorumlulukları incelenir, bu sorumluluklar çerçevesinde Özel Hukuk oluşturma çalışmaları yapılır ve sonunda yapılan bir Protokol ile bu konulara çözüm getirmek için uzmanlardan oluşan bir komitenin oluşturulmasına ve Konferansın gözetiminde çalışmasına karar verilir.
Kurulan komitenin adı Comité International Technique d'Experts Juridiques Aériens, C.I.T.E.J.A. olarak belirlenir. 48 ülkeden katılan 77 delege, International Commission on Air Navigation (ICAN) Genel Sekreteri Dr.Albert ROPER’i, bu Konferansın da başına getirirler. Bu konferansın gözetim ve denetiminde çalışan CITEJA komitesi, meydana getirilen 21 maddelik metni 6 Kasım 1925’te imzalar. Çok önemli Özel Hava Hukuku kavramları geliştirmiş olup Konferans sonrası bu teklifler, bir sonraki Uluslararası Özel Hava Hukuku Konferansında kabul görecektir.
6 Kasım 1925’te kurulan CITEJA ilk toplantısını Paris’te 27 ülkenin katılımı ile gerçekleştirir. Bu toplantıda dört komisyon kurulur.
İlk komisyon
1- Uçağın Milliyeti
2- Havacılık Sicil Kayıtları
3- Sahibi, eş-sahibi, yapım ve transfer
4- Haklar, rehinler, tercih ve elkoyma.
II.nci komisyon
1- Hava Nakliyat sistemleri
2- Hava Taşıma Senetleri
3- Yolcu ve Kargo üzerinde taşıyıcının sorumlulukları
4- 4- Kargo ve fazla ağırlıkların atılması
III.üncü komisyon
1- Sorumluluğun sınırları
2- Üçüncü şahıs zararlarına karşı sorumluluklar
3- Sigorta
IV.üncü komisyon
1- Kazalarda personel sigortası
2- Yolcunun durumu
3- 3- Kaptan ve personelinin hukuksal durumları
4- Uçakta işlenen suçlara uygulanacak kanun konuları
üzerinde çalışır.
Varşova’da 04-12 Ekim 1929 günlerinde ikinci Uluslar arası Özel Hava Hukuku Konferansı düzenlenir. 33 ülke temsilcilerinin Polonya’nın Varşova Şehrindeki konferansında, Dr.Albert ROPER’in başkanı olduğu CITEJA’nın teklifini kabul etmesi ile meşhur 1929 Varşova Anlaşması vücut bulur.
CITEJA tarafından teklif edilen ve son haliyle Havayolu ile Milletlerarası Taşımalara İlişkin Bazı Kaidelerin Birleştirilmesi Hakkındaki Anlaşma, 23 ülke tarafından imzalanır.
Amerika Birleşik Devletleri bu toplantıya katılmamış ama bir gözlemci göndermiştir. Anlaşmanın başarısını görünce 15 Haziran 1934’de anlaşmayı imzalar.
Bu anlaşma, Havayolu Taşıyıcılarına hasar, gecikme ve kayıp karşısında Uluslararası sorumluluk ile sınırlı parasal ceza kavramlarını getirdi.
Bu komisyonun asıl gerçekleşen en önemli başarısı, ICAN’dan sonra Uluslar arası Sivil Havacılık Kanunlarının yürürlüğe girmesi ile Havacılık Hukukunun resmi temellerinin atılmış olmasıdır.
II.ci Dünya Savaşı artık bitmektedir ve ABD, havacılıkta önder olma arzusunu gerçekleştirmek için önemli bir fırsat yakalamıştır. ABD’de Otomobil sanayini Fransızlar (Detroit’i kuran Cadillac, Chevrolet, Dodge, Buick, De Soto vs..), Havacılığı da Almanlar (Wilhem Edward Böing, Lockheed Martin, James Howard Kindelberger, Donald Wills Douglas) yürütmektedirler. Wright kardeşlerin ilk uçuş yalanı da tutmamıştır.! Bu imaja bir son vermek ve savaş esiri hemen tüm Avrupa devletleri karşısında öne çıkmak için bir çağrı ile 07 Aralık 1944 günü Uluslararası Sivil Havacılık Konferansı düzenler. Komisyon Kararları “Convention on International Civil Aviation” adı altında basılır ve dağıtılır.
06 Haziran 1945 günü (Interim Agreement on International Civil Aviation) Uluslararası Geçici Sivil Havacılık Anlaşması yürürlüğe girer. Kararlar alınmıştır ama bu kararların uygulanması, yürütülmesi ve geliştirilmesi için köklü bir bilgi ve alt yapı gereklidir. Bu kararların yürürlüğü, geliştirilmesi ve düzenlenmesi için ICAN ve CITEJA gibi bir kuruluşlara gerek duyar. Kurumun oluşması için Provisional International Civil Aviation Organisation - PICAO çalışmalarını başlatır. Savaş galibi olarak Paris Konferansındaki kararlar temel alınarak, kuralların yaygınlaştırılması ve geliştirilmesini hedefler. Nihai Sened Mad.V ve VII’de, CITEJA’nın kapatılıp çalışmalarının bu çatı altında devam etmesi dileği ve tavsiyesi mevcuttur!
Çalışmalara hızlı bir şekilde başlayan kurul, dünyadaki tüm geçmiş çalışmaları birleştirir ve yapılanmaya başlar. (Geçici Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu-PICAO). 17 Ağustos 1945 tarihinde makine mühendisi Dr. Edward Pearson Warner, PICAO-ICAO’ya başkan ve ICAN Başkanı Dr. Albert Jean François Roper’de Genel sekreter seçilirler. Dr.Roper başkanlığında çalışmaya başlayan kurulun ilk Ek’leri:
a) Yer işaretleri de dâhil olmak üzere muhabere sistemleri ve hava seyrüseferi yardımcı tesisatı;
b) Hava limanları ve pist hususiyetleri;
c) Uçuş kaideleri ve hava seyrüseferi kontrol usulleri;
d) İşletme personeli ve teknisyen personele ait lisanslar;
e) Hava nakil vasıtalarının havaya elverişliliği;
f) Hava nakil vasıtalarının tescil ve alameti farikaları;
g) Meteorolojik malümatın toplanması ve teatisi;
h) Borda defterleri;
i) Hava harita ve planları;
j) Gümrük ve muhaceret usulleri;
k) Tehlikede bulunan hava nakil vasıtaları ve kazaların tahkiki;
yayınlanır. Artık ICAN, PICAO’ya dönüşmüştür. Dönüşüm sırası CITEJA’dadır.
Montreal'de 21 Mayıs - 7 Haziran 1946 tarihleri arasında düzenlenen 1. Ara Meclisi, ICAO'nun kurulmasından sonra Uluslararası Hava Hukuku (yani bir Hukuk Komitesi) Daimi Komitesinin kurulmasını öngören 31 no’lu Kararı kabul eder.
CITEJA, PICAO Meclisi'nin görüşüyle tamamen aynı fikirde görünür ve 14-19 Kasım 1946'da Kahire'deki son çalışma toplantısını (yani 15'inci Genel Kurul Toplantısı) düzenleyip Uluslararası Hava Hukuku Komisyonu'nun ICAO bünyesinde kurulmasını tavsiye eder.!
(Ne de olsa Fransa, ABD’nin savaş esiridir.!)
6-27 Mayıs 1947'de Montreal'de düzenlenen ICAO Asamblesi'nin 1. Oturumu, A1-46 sayılı Kararı ile Hukuk Komitesi'ni oluşturan Organizasyonun CITEJA'nın yerini alıp, kalıcı organı olmasını kabul eder. 1. Asamble aynı zamanda, CITEJA’nın son toplantısını da yapar ve kapatılmasına karar verir. Böylece, kalıcı Hukuk Komitesi 23 Mayıs 1947'de meydana gelir. Hukuk Komitesi ilk toplantısını 10 - 25 Eylül 1947'de Brüksel'de gerçekleşir.
ICAN olarak ilk Annex’leri hazırlayan Dr.Albert Roper'in, Sivil Havacılık Kurallarının yaratılmasında olduğu gibi, ICAO'nun gelişmesinde de çok önemli rolü vardır.
13 Ekim 1919’da ICAN'ın ilk ve tek Genel Sekreteri,
1944'ten 1947'ye kadar Geçici Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (PICAO) Genel Sekreteri ve,
28 Mayıs 1947'de ICAO Genel Sekreteri oldu.
31 Aralık 1951'de emekli oluncaya kadar da bu görevini sürdürdü.
Sivil havacılıkta dünya işbirliğinin ilkelerini ve uluslararası konferanslarda havacılığın genel çıkarlarını savunanların öncüsü idi.
Albert Roper 2 Mayıs 1969'da 78 yaşında öldü.
Kendisi, ICAO’nun babası olarak anılır.
181210