Minare
İşçisi
March 6-12, 2017
Bu hafta Kadın
Havacılar haftası.
Bunu yazmak bile
zoruma gidiyor.
"Havacı
Kadın" bu haftanın özel tanımı, kadın tarafından yaklaşarak;
Havacılık
tarafından yaklaşınca "Kadın Havacı" oluyor.!?
Havacının kadını
erkeği olmaz.
“Can’ca Başarı Bursu” Sahibi Yağmur Gençoğlu:
Açık konuşmak gerekirse ben bu seçimi yaparken cinsiyetle ilgili hususları hiç göz önünde bulundurmadım. Benim düşünceme göre bir sektörün ya da bir mesleğin bir cinsiyete daha uygun olması gibi bir durum söz konusu değildir.
Cinsiyet ayrımı
nerden girdi bu işe hepimiz biliyoruz.
Dilimizde “Hanım”
sözcüğünün nerden geldiğini de biliyoruz.! (Han’ım.!)
Yine de şu Havacılık
Kronolojisi’nden özetleyelim.
1784-06-04
Balonla ilk uçan kadın
Lyons, France dan bir opera sanatçısı olan Bayan Elisabeth Thible, ilk balonla
uçan kadın ünvanına sahiptir
1799-10-12
Paraşüt ile atlayan ilk kadın
Jeanne Geneviève Labrosse / Garnerin İlk defa tek başına balon kullanan sonrar
da balonu salıp, balon sepetine bağlı paraşüt ile 900m den inen kadın pilottur.
1910-03-08
İlk Ruhsatlı Bayan Pilot
Raymonde de la Roche Fransız Elise Deroche, uçma tutkunu bir barones idi ve
Paris’te verilen lisans No.36 ile dünyanın ilk kadın pilotu olma unvanına
sahiptir.
1911-08-02
ABD‟de ilk lisanslı kadın Pilot
ABD’lerinde ilk lisanslı kadın pilot, bir drama eleştirmeni olan Harriet Quimby‟dir.
1912-01-XX
Uçak Patenti alan ilk kadın
Amelie Hedwig 13-09-1911 tarihinde ilk Alman Pilot Lisansı alan Amelie Hedwig
Beese, 1912 Ocağında ilk katlanır uçak patentini almıştır.
1912-04-16
İngiltere-Fransa Arası uçan ilk kadın.
Gustave Hamel’in öğrencisi Bayan Harriet Quimby, Dover’dan kalkarak Calais
yakınlarına Bleriot Type-I model uçağı ile indi.
1913-11-30
İlk Türk Kadın Yolcu,
Kadın Haklarını Koruma Cemiyeti kurucu üyelerinden Belkis Şevket Hanım 30 Kasım
1913'de Fethi Bey'in kullandığı Döperdüsin tipi uçakla uçtu.
1927-10-27
Uçak kazasında ölen ilk Türk Kadın
Trakya'daki tatbikata gelen Junkers A20'ye yolcu olarak binen Mefharet Hakkı
Hanım 27 Ekim 1927 günü Üsteğmen Asım komutasındaki uçağın iniş sırasında kırım
geçirmesi sonucu beyin kanamasından hayatını kaybetti.
1927-12-XX
İlk Kadın Ticari Pilot
Marga von Etzdorf Lisans alıp Deutschen Lufthansa (DLH)’da sözleşmeli Co-Pilot
olarak uçmaya başlayan Marga von Etzdorf, Junkers F 13 ile Berlin-Breslau ve
BerlinStuttgart-Basel üzerinde yolcu taşıdı. 10.000 uçuş kilometre sonra,
Hamburger havayolu B2 sertifikası, sonra da 5.000 km daha kazanmak için gerekli
zamanı ulaştı. Terfi beklerken denetçiler üç saat boyunca onu sorguya çektiler.
Kadınların Alman Pilot Okulu'na kabul edilmeleri mümkün değildi çünkü gerekli
bilgiler kendisine öğretilmemişti diyorlardı. Alman Araştırma Enstitüsü'nde
mühendis olarak çalışmaya başladı. Daha sonraları akrobasi pilotluğu yaptı ve
gösterilere katıldı. İstanbuldada gösteri uçuşları yapmıştır.
1932-04-21
İlk Türk Sivil Pilot Okulu
Vecihi Hürkuş, ilk Türk Sivil Tayyare Mektebi’ni kurar. İkisi kız olmak üzere
12 öğrenci kaydolur. 27 Eylül 1932’de eğitim ve öğretime başlanır. Okulun amacı
Türk gençliğini havacılığa alıştırmak, tayyareci kuşaklar yetiştirerek Türkiye
Cumhuriyeti hava ordusunun yedek gücü olmaktı. Okulun motorlu ve motorsuz iki
şubesi olacaktı. Eğitim teorik ve uygulamalı olarak yapılıyordu. Büyük bir
atölyesi vardı. Kalamış’ta bir hangar ve uçuş alanı olarak kullandıkları küçük
bir sahası, bir de Fikirtepesi’nde uçuş alanları vardı. İlk 12 öğrenci Sait,
Tevfik, Muammer, Abdurrahman, Salih, Osman, Rıza, Hikmet, Hüseyin, Kenan,
Bedriye ve Eribe idi. Öğrencilerin eğitim sırasında hiçbir kazası olmamıştır. Zor
koşullarda eğitim yaparken bazı kurumların, örneğin Tekel İdaresi’nin ve İş
Bankası’nın reklâmlarını yapmış, bazı vatansever yetkili kuruluşların da
yardımları olmuştur.
1932-05-20
İlk Transatlantik Aşırı Uçan Kadın Pilot
Harbour Grace, Newfoundland ile Derry, Kuzey Irlanda arsı 3,752 km’yi 15 sa. 18
dak. da Lockheed Vega uçağı ile aşan Amelia Earhart olmuştur.
1933-08-XX
İlk Kadın Pilotumuz
Bedriye Tahir GÖKMEN, Vecihi Sivil Tayyare Mektebi mezun olan ilk kadın
pilotumuzdur.
1935-10-XX
İlk Türk kadın Paraşütçü.
İlk paraşütçü Yıldız Uçman Rus R-5 uçağından yaptığı atlayış ile Türkiye'nin
ilk kadın paraşütçüsü oldu.
1936-02-25
İlk Asker Kadın Pilot Sabiha Gökçen.
1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi,
Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı. Yedi erkek öğrenciyle birlikte
Kırım'a gönderilerek altı aylık yüksek planörcülük eğitimini Koktebel Yüksek
Planör Okulu'nda tamamladı. Eskişehir Havacılık Okulu’nda Savmi Uçan ve
Muhittin Bey’den özel uçuş eğitimi aldı. 25 Şubat 1936'da ilk defa motorlu uçak
ile uçmaya başladı. O yıllarda kızlar askerî okullara alınmadığı için özel bir
üniforma giydirilerek Eskişehir Uçuş Okulu’nda, 1936-1937 döneminde 11 ay
boyunca özel eğitim aldı. Bu eğitim sırasında kendisine ilkokul öğretmeni
Nüveyre Uyguç eşlik etti. Gökçen, brövesini aldıktan sonra Eskişehir’deki 1.
Hava Alayı’nda altı ay görev yaptı, bu sırada Trakya ve Ege manevralarına
katıldı. Tek başına yaptığı uçakla Balkan turu büyük ilgi çekti. 1955 yılına
kadar Hava Kuvvetleri ve Türk Hava Kurumu'nda (THK) pilot olarak görev yaptı.
1936-10-29
İlk Kadın Şehit Eribe Hürkuş.
Ünlü Türk havacılarından Vecihi Hürkuş'un kardeşinin kızı olan Eribe, 29 Ekim
1936'da Cumhuriyet Bayramı gösterileri için prova atlayışı sırasında
paraşütünün tam açılmaması nedeniyle ağır yaralandı. Kazadan birkaç gün sonra
Eribe Hürkuş iç kanama nedeniyle hayatını kaybetti.
1937-xx-XX
İlk kadın Akrobasi pilotu
Edibe Kutucuoğlu Subaşı, Sigorta kayıtlarında “minare işçisi” olarak geçen Sabiha Gökçen’in öğrencisi olan Edibe
Kutucuoğlu, Planörle havada 5 saat kalanlara verilen gümüş C brövesini alan ilk
kişi oldu. Uluslar arası akrobasi pilotluğu yapan ilk Türk kadınıdır.
1936-05-03 İlk Türk kadın planör pilotu Naciye Toros, İstanbul Üniversitesi’nin
bahçesinde bir planör kursu açıldığını duyup kaydını yaptırdı. İlk planör
uçuşunu Sabiha Hanım’la birlikte, aynı planörde yaptı. İlk tek başına planör
uçuşunu da 1937 yazında, İnönü Kampı’nda gerçekleştirdi. Naciye Toros,
havacılıkta bu kadarla kalmadı, motorlu uçak brövesini de almayı başardı.
1938-02-XX
İlk kadın Helikopter pilotu
Hanna Reitsch Junkers Ju-87 Stuka ve Dornier Do-17’nin test pilotu olan Hanna
Reitsch, Focke-Achgelis Fa-61, tam kontrollü helikopterin pilotluğunu da
yapmıştır.
1941-xx-XX
İlk Ace Pilots
Lidya Litvyak ve Katya Budanova. Almanların Rusyaya saldırması üzerine 586.
Avcı Alayı’na katılan bu kadınlar birer savaş pilotu olup savaşa katılırlar.
Bilindiği üzere 5 ve daha fazla düşman uçağı düşürene verilen sıfat “Ace Pilot”
olmaktadır. Litvyak tek 11, takım olarak 3, Katya ise tek 6 ve takım olarak 5
uçak düşürerek tarihe geçerler.
1946-xx-XX
İlk Türk hostesleri.
İlk hosteslerimiz, Devlet Hava Yolları’nda (THY) 1946’da 20 adet DC-3 uçağının
filoya katılması ile birlikte ortaya çıkan ihtiyaç sonucu göreve başladılar. O
zaman onlara “havacı kadın kamarot” denmekteydi. Adile Tuğrul, Mualla Bayülken,
Münevver Erdoğdu ve Nermin Şen, ilk hostes kızlarımız olarak havacılık
tarihimizdeki yerlerini aldılar. Eşi Hikmet Yay 1945’de Devlet Hava Yolları’na
geçmişti. Devlet Hava Yolları, eski bir pilot olan Muzaffer Hanıma kuruluşun
başhostesliğini önerdiği zaman, Muzaffer Sel Yay Hanım hiç tereddüt etmeden
teklifi kabul etti. Türkiye’nin ilk başhostesidir.
1956-03-01
Türkiye’nin ilk kadın Hava Trafik Kontrolörü Nazmiye Göyük.
İlk kadın hava trafik kontrolörü Nazmiye Göyük, Türk Hava Yolları’nın kurulduğu
sene Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü’nde göreve başlamış ve alanında ilk
olmuştu. Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde de Hava Trafik bölümü açıldığında,
emekli olmadan önce ve emekli olduktan sonra da eğitim görevlisi olarak ders
veren Nazmiye Göynük, mesleğin öncülerindendir ve halen hayattadır. Kendisinden
meşaleyi, yeğeni ve halen Esenboğa‟da Hava Trafik Kontrolörü olarak
çalışmakta olan Ferhale Göyük devralmış ve gururla taşımaktadır.
1957-08-30
Hava Harb Okulundan mezun ilk Kadın Jet Pilotumuz.
1932 yılında Sarıkamış, Kars’ta doğdu. Liseyi bitirdiği yıl Türkkuşu İnönü
Tesisleri'nde planör eğitimi aldı. Hemen ardından Türkkuşu Motorlu Okulu'na
öğretmen adayı olarak katıldı. 1954 yılında Silahlı Kuvvetler'e kadınların da
alınmasıyla ilgili karar çıkınca İzmir Hava Harp Okulu'na başvurdu ve Ekim
1955'te burada eğitime başladı. Pervaneli uçaklarla eğitimini tamamlayarak 30
Ağustos 1957'de mezun oldu. Ağustos 1958'de Eskişehir'deki jet eğitim filosuna
katıldı ve kısa sürede eğitimini başarıyla tamamladı. Kasım 1958'de jet pilotu
brövesini takan Leman Bozkurt, dokuz yıl süreyle F-84 ve T-33 jet uçaklarında
uçtu. NATO kuvvetlerinin de ilk ve uzun zaman boyunca tek kadın jet pilotu
olmuştur. Sonraki yıllarda Hava Kuvvetleri'nin karargâh hizmetlerinde çalıştı.
Personel Plan Şube Müdürü ve Merkez Şube Müdürü olarak görev yapan Leman
Bozkurt Altınçekiç, kıdemli albay olarak Hava Kuvvetleri'nden emekli oldu.
Leman Bozkurt Altınçekiç, 4 Mayıs 2001'de İzmir'de hayatını kaybetmiştir.
1963-06-16
Uzayda İlk Kadın.
Vostok 6 ile dünya yörüngesine fırlatılan Rus kozmonotu Valentina Tereshhova,
uzaya seyahat eden ilk bayan oldu.
1964-xx-XX
İlk Türk Kadın Uçuş Doktoru Tab. Yrb. Türkan Demirel.
1964 yılında uçuş doktoru eğitimi alarak Hava Kuvvetleri'nde görev yaptı. İlk
kadın uçuş doktoru Tabip Yarbay Türkan Demirel. Gata'da uzmanlık eğitimi alarak
(1965-69) Hava Kuvvetleri'nde görev yaptı.
1993-03-25
Süpersonik uçakta kaptan olan ilk kadın Barbara Harmer.
Sesüstü uçan ilk ticari pilot olan Barbara Harmer, 3000 pilot arasından seçilip
6 aylık uzun ve pahalı eğitimini tamamlayıp Concord uçurmaya hak kazanan ilk
kadın pilottur. Aynı sene Kaptan olarak ilk uçuşunu da New York JFK meydanına
yapmıştır.
1993-11-08
İlk Türk Ticari Kaptan Pilot Alev Kılıçkeser.
1989’da Anadolu Üniversitesi’nin Pilotaj Bölümü’nde eğitime başlayıp. 1993
Ekim’inde mezun olan genç pilot adayı, 8 Kasım’da İstanbul Havayolları’nda işe
başlamış ve henüz 22 yaşında Türkiye’nin yolcu uçağı kullanan ilk kadın pilotu
unvanını kazanmıştır. İstanbul Havayolları’nda yedi yıl, Pegasus Havayollarında
bir yıl görev yapmış, 2001 Nisan’ında da SunExpress Havayolları’na geçen
Kılıçkeser, 2006 Temmuz’unda kaptan pilotluğa yükselmiştir.
1997-xx-XX
İlk Okyanus Aşırı Uçan Türk Kadın Pilot Emel Arman.
1994'te Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksek Okulu Pilotaj Bölümünü
birincilikle bitiren Emel Arman, 1995 yılında THY’ye girdi. Uzun menzilli
Airbus 340 tipi uçaklarda 2. pilot koltuğunda oturan Arman, 1997 yılında Atlas
Okyanusu'nu geçerek ABD'nin New York kentine ‘okyanusu uçarak aşan ilk Türk
kadın pilot’u oldu.
2001-05-08
ilk Türk şehit kadın pilotu Ayfer Gök.
Konya Ana Jet üssünde görev yaparken, Konya'nın Ermenek ilçesi Daran Köyü
yakınlarında, kullandığı F-5 uçağının düşmesi sonucu şehit olan, Türkiye'nin
ilk şehit kadın pilotu Ayfer Gök.
2006-09-18
İlk kadın uzay turisti Anuşe Ansari.
Ansari’yi taşıyan Rus Soyuz uzay aracı 18 Eylül 2006'da Kazakistan’dan
fırlatıldı. Uzay aracında bir Amerikalı astronot ve bir Rus Kozmonot
bulunuyordu. (İlk Müslüman kadın astronot).
2015-05-19
İlk bayan Türk akrotim pilotu Esra Özatay.
İlk bayan akrotim pilotumuz olan Hava Pilot Binbaşı Esra Özatay; 1998 yılında
Hava Harp Okulu’ndan mezun olarak aldığı tip eğitiminden sonra F5 savaş pilotu
olarak kıtalarda görev yaptı. Binbaşı Esra Özatay 2014 yılında Türk Yıldızları
kadrosuna atanarak bir ilk oldu ve ilk gösteri uçuşunu 19 Mayıs 2015 günü
Samsun’da yaptı.
2016-06-03
İlk Türk kadın Helikopter Pilotu, Semin Öztürk.
04 Nisan - 03 Haziran 2016 tarihleri arasında TUSAŞ Uçuş Okulu eğitmenlerince
verilen uçuş eğitimi ve yapılan kontrol uçuşu sonucunda, Semin Öztürk’e
mezuniyet belgesi verildi.
Bizler böyle
yazdıkça kadınlarımız için için bize gülmekteler. Daha el atmayıp yapmadıkları
o kadar çok iş var ki, sayamazsınız.
Erkekler “ne iş
olsa yaparım” cıdırlar.
Kadınlar ise
seçerler.
Arkadaşlarını
seçerler, okullarını seçerler, mesleklerini seçerler, iş seçerler ve en sonunda
da kocalarını seçerler.
Kolejde bir söz
öğrenmiş ama ne olduğunu anlamam için çok uzun bir süre geçmesi gerekmişti;
“The boy runs after the girl, till she catches him!”
“Erkek kızın
peşinden, kız onu yakalayana kadar koşar!”
Nereye
koyacağımızı bilemediğimiz kadınlarımız, o engin gönülleri ile biz erkekleri
böyle durumlar yarattığımız için affederler umuduyla…
170306