NATO’ya Uçak Seçimi F-35
ABD bu F-16 hikayesinden
ders almıştı. Bu sefer F-35 üretimini önceden ortaklık kurarak devreye
sokacaktı. Yani tüm sermayeyi kendisi yatırmayacak, üretime katılanlar sermaye
koyacaklardı.
Sermaye sahipleri 3 sınıfa
ayrıldı.
1. sınıfta $2.5
milyar ile Birleşik Krallık yer alır. Bu nerede ise tüm maliyetin %10 kadardır.>[Tabi planlanan! Maliyetin
– şu an planlamanın %71 üzerine çıkılmış olup, %100’e varması beklenmektedir],
2. sınıfta $1 milyar ile İtalya ve
$800 milyon ile Hollanda var.
3. sınıfta ise $195 milyon ile Türkiye;
$160 milyon ile Kanada, $144 milyon ile Avustralya; $122 milyon ile Norveç ve $110 milyon
ile Danimarka bulunmakta.
İsrael ve Singapur Güvenlik İşbirliği Ortağı olarak para
yatırmadan (Security Cooperative
Participants - SCP) katılacaklar.
Japonya ise tüm montajı kendisi
yapmak üzere satın alacağını duyurdu.
Karar güzel ama sorunlar baş
edilemez durumdadır.
F-16’nın yerini almasını
planladıkları bu uçak, hiçbir denemeden geçememekteydi. En son yapılan İt
Dalaşı F-16 karşısında F-35’in ne kadar aciz durumda kaldığını göstermişti. Üstelik
F-16’da iki adet kanat altı ek yakıt üniteleri vardı, F-35’e ise çıplaktı. Ne
yakıt ünitesi ne de silah yüklenmemişti.
Bütçe arttıkça teslim tarihleri
de geriye ötelenmekte idi. Değişik amaçlı modelleri ile sanki birbirinden ayrı uçaklar
olmaya doğru gitmekte idi. F-35A, 9 G dayanıklılığa göre üretilirken F-35B’nin
4,5 G olarak üretilmesi planlanmıştı. F-35, 2009’da ABD Deniz Kuvvetlerine ilk
verilişinden sonra testleri geçemeyince 2014’de yeniden tasarım ile İnsansız
Hava Aracı olarak kullanılmasının daha iyi olacağına karar vermiş ve çalışmalar
yeniden başlamıştı.
Şu an için F-35 sipariş eden
ülkeler Avustralya 72, Birleşik Krallık 48, İsrail 33, Hollanda 8, İtalya 6, Türkiye
6, Japonya 5, Norveç 4 uçak ile sıralanmaktalar. Halen planlama safhasında
olduklarından ABD Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri henüz bir sipariş
vermemişlerdir.
16 Kasım 1996 senesinde imzalan
ortaklık senedinden 2014 senesine gelindiğinde program, bütçeyi $163 milyar
aşmasına rağmen öngörülen sürenin 7 yıl gerisinde kalmış olması işlerin hiç de
iyi gitmediğinin göstergesi.
Ayrıca yerini almasını
planladıkları uçaklara göre F-35’in işletme giderleri %79 daha pahalı çıkmakta.
Üretim masrafı ise diğerlerine göre %68 daha fazla tutmakta. Asıl önemli olan “görüş
kaybı”. İkili savaşta yerini almasını düşündükleri uçaklara göre daha az görüş
sahasına sahip olması, avlanmasını mümkün kılan bir eksiklik. Hele 52 saat
süren “motor değişimi” şu an planlanan iki saat öngörüsü ile çok komik bir
durum arzediyor. F-16 için “Joy-Stick” bir yenilik ve alışılması gereken bir durumdu. Şimdi
F-35’e “dokunmatik ekran” konuluyor. Elbet bir savaş uçağında buna alışmak,
tepki süresi ile ilintili olmalı. Deneme pilotları ise dokunmatik ekranı “geri
kalmış” olarak tanımlıyorlar. 2014 Kasımında Çin’in ilan ettiği Ufuk Gözlemcisi
(JY-26 Skywatch-U UHF 3-D long-range surveillance radar system) Uzun Mesafe Gözetim Radar Sistemi bu uçağın
gizlenme kabiliyetini de sıfıra indirmiş durumda.
Görünen o’dur ki, artık Pilotsuz
Savaş döneminde Pilotlu Savaş uçağı yapmak, sadece birilerine para kazandırır.
Asıl savaş Eğitimde yapılan,
yapılacak olan savaştır.
081104