Kuraldışı Zihin Fırtınası
Önce 29 Ock 2013 Salı günü 28543 sayılı Resmi
Gazetede yayınlanan SHY-İPC de yapılan değişikliğe bir göz atalım.
SHY-İPC
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
. .
. .
ş) Kural tanımaz yolcu: Uçağa binişten, uçak indikten sonra kapı açılmasına kadar olan sürede yolcu veya personelin düzenini veya güvenliğini tehlikeye atacak hareketlerde bulunan, uçaktaki malzemelere zarar veren, tehdit eden veya sivil havacılık alanında uygulanan mevzuat kurallarına ve mürettebatın uyarılarına uymayan kişiyi,
Tanım deyince hep
SHGM hukuk bürosunun 05.06.1945 tarih ve 4749 sayılı kanun ile onanmış RG 12.06.1945 tarih ve
6029 sayı ile yayınlanmış olan ICAO Doc.7300 Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşması’nı dikkate almadıklarını
görüyorum. Sözleşmenin “Fasıl: XX – Ekler” altında mevcut “Madde 90- Eklerin
kabul ve tadili” maddesi ile T.C. Anayasa Md.90 son gereği “Usulüne göre
yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar
hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz” diye
tanımlandığı halde Ek-17’de
yapılan tanımı görmezden gelmeleri.
|
Disruptive passenger (Annex-17). A passenger who fails to respect
the rules of conduct at an airport or on board an aircraft or to follow
the instructions of the airport staff
or crew members and thereby
disturbs the good order and
discipline at an airport or on board the aircraft. |
Kural tanımaz yolcu, (Annex 17) Bir havameydanı ya da hava aracında, davranış
kurallarına saygı göstermeyen ya da meydan görevlilerinin yahut ekip
üyelerinin talimatlarına uymayarak düzen ve disiplinin sağlanmasını
engelleyen yolcu. |
SHY-İPC ile sadece “uçağa
binişten, uçak indikten sonra kapı açılmasına kadar olan sürede” kabahat
oluşacak, bu tanım dışındakiler kabahatten sayılmayacak.
Konuya bu şekilde
yaklaşırsak kabahatten sakınma, riskleri azaltma ve maruziyet
ayrımı (çevre güvenliği) gibi tedbirleri de alamayacağız demektir.
Bu gibi tedbirleri
almak-alabilmek için ise tüm şirketlerin uygulayacakları “Standart Prensipler Çerçevesi”
de oluşturamayacağız. Standart politikamız olmayınca da, şirketler kendi
politikalarını kendilerine göre oluşturacak demektir.
Aslında şirketlerin
politika oluşturmalarında gerekli olan en önemli unsur, çalışanların eğitilmesi,
desteklenmesi ve cesaretlendirilmesidir. Bunu yaparken birimler arası yetki ve
sorumlulukların belirlenmesi önceliklidir. Kullanılacak formlar, içerikleri,
sınıflandırma ve kayıt usulleri uyum içerisinde ve tekdüzen olmalıdır. Ortak kuralları
belirleyecek komiteler ve verileri saklayacak ortak bir taban, hem önleyici hem
de gelişimi sağlayıcı altyapıyı oluşturacaktır.
Yolcu kabul’den
Yolcu almaya, kayıp eşyadan, transite kadar hem şirket hem yüklenici (handling) hem de meydan çalışanlarının aynı pencereden aynı
göz ile bakmaları, bilgilendirilmeleri, eğitilmeleri, cesaretlendirilmeleri
esastır. Ortak tavır, en caydırıcı yaptırımdır. Yolcular da kendi aralarında sınıflara
ayrılırlar. Her bir çeşit yolcu için ortak yöntemler uygulayarak bu tavır ciddi
bir şekilde ortaya konabilir. Problemli yolcular için çeşitli eğitimler
mevcuttur ve problem çeşidi ise sınırlıdır. Özetle yapılması ve uygulaması
sanıldığından da kolay olacaktır.
Kabahatler ise öyle
sanıldığı kadar çok çeşitli değildir. Uçağa alınmadaki sorunlar (boarding), gençlik sorunları (içki, uyarıcı), alkol-tütün
kullanımı, sözlü-fiziksel sataşma ve/veya atışma, cinsel istismar. Bunların
dışında “suç” olan ve suç’a dönüşebilecek olanlardan bahsetmiyoruz bile. Buraya
kadar sıraladıklarımız “kabahat” tanımı içerisine girenler. Doğal olarak bu
sorunları Annex-17 tanımı doğrultusunda sıralamaktayım, yani terminale
girişten, uçuş sonrası terminali terk edene kadar olan süreden.
Terminalde
olabilecekler ile uçakta olabilecekler farklılık göstermez. Bu nedenle önleyici
tedbirler her zaman ve her yerde alınabilir. Aslında terminalde alınacak olan
tedbir ile sorun uçağa taşınmamış olacaktır. Yine de sadece uçakta olabilecek
sorunların (GSM, Dizüstü bilgisayar ya da tablet kullanımı) önlenmesi,
terminalde gösterilecek olan tavır ile en aza indirilebilir. Bu nedenle kararlılık önemlidir. Kişilerin içlerinde bulundukları duygusal durumlar, tesiri
altında oldukları ilaçlar ve yüksek seviyelerdeki oksijen azlığından
doğabilecek sıkıntıların önlenmesi için önceden ortaya konacak tavır uyarı
niteliğinde olacaktır.
Ayrıca tüm bu
sorunlar sınıflandırılabilir, kontrol ve takip edilebilir. Yolcu kabulde ağzına
içki koymamış bir yolcu, bekleme salonunda, daha sonra uçakta alkol alma şansına
sahiptir. Vücut yapısı ve alışkanlıklarına göre beklediğiniz davranış
bozukluğunu da göstermeyebilir. Tüm bunlar göz önüne alınarak yapılmış ve
uygulanacak olan sınıflandırmalar da ortak eğitim içerisinde çalışanlara
öğretilmelidir. Önceden usulüne uygun nazikçe yapılacak bir “hatırlatma” sorunları
kökünden çözebilir. Bazılarına da ne yapsanız fark etmez ama zamanında o kişiyi
uçuştan men etmek, sizi ve çevreyi rahatlatacaktır.
Asıl konu ise;
Kişilerin hangi
hukuk kurallarına tâbi olduklarını önceden bilmeleri gerekir. Buna hukuki
güvenlik ve hukuki belirlilik ilkesi denir. İşte sırf bu nedenle “Standart
Prensipler” çerçevesinde Şirketler Standart politika üretmeli ve bilet
alacaklara duyurma zorunluluğu getirilmelidir. Yönetmeliğin Resmi
Gazetede ilanı bütün ilgililere bu kuralların bildirilmiş sayılması için
yeterli olmakla birlikte, yolcunun da eğitimi ve bilgilendirilmesi gereklidir.
ICAO Doc 9811, dört seviye tehdit tanımı yapar.
1.Seviye: (Sözlü)
Kural tanımaz tavır;
2.Seviye: Fiziksel
taciz tavrı;
3.Seviye: Yaşamı
tehdit tavrı (silah gösterme);
4.Seviye: Uçuş güvertesine
saldırı girişimi ya da saldırı.
Bu seviyeler
sırasına göre Hafif, orta, ciddi ve uçuş güvertesi olarak nitelendirilmektedir.
Bu nitelemeye uygun davranışlar tarif edilerek tanımlanmalı ve
sınıflandırılmalıdır. Uçaktan indirilen bir yolcu ile polise teslim edilen
yolcu arasında fark vardır. ICAO Guidance Material on the Legal Aspects of Unruly/Disruptive Passengers 2002 (Circular 288/2002)
bu konularda ayrıntıları ve yapılması gerekenler ile nasıl yapılması
gerektiğini anlatır.
IATA ise bu konuda
birçok yayın hazırlamış ve tavsiyelerde bulunmuştır. IATA
Guidance on Unruly Passenger Prevention and Management, IATA Operational Safety Audit (IOSA) Standards and Recommended Practices (ISARPs), The IATA Passenger Services Conference Resolutions Manual bunlardan
sadece birkaçıdır.
SHY-İPC
Kural tanımaz yolcular
MADDE 5 – (1) Kural tanımaz
yolcunun bu Yönetmelikte belirlenen ihlallerden birini uyarıya rağmen
sürdürmeye devam etmesi halinde . . . .
Yürürlük
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2014
tarihinde yürürlüğe girer.
Umarım
yürürlüğe girecek olan bu madde, yılsonuna kadar tekrar gözden geçirilir ve biz
“Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Tarafından Verilecek İdari Para
Cezaları Hakkında Yönetmelik – İPC” içerisine sıkıştırılmış bir madde ve Ek’inde,
sadece 1,000TL ödeyerek yapabileceklerimizin listesi olan bir durumdan
kurtulup prensipleri, standart uygulamaları, bilimsel tanımları yapılmış “Kural Tanımaz Yolcu Hakkında Yönetmelik – KTY” ile yeni
seneye gireriz.
130212