ÇAĞRI ADI KARGAŞASI
Eskiden her şey kolaydı. Clipper-1,
ISTANBUL-BAGDAT yapardı ve çağrı adı kargaşası diye bir kavram yoktu. PAN AM Clipper One.
Niki-Niki / Ankava
diye transfer bildirmek için bağırır dururduk. Tehran-Tehran demesi kolay ama Tahranın ne söylediğini anlamak
için en az iki senelik deneyim gerekiyordu.
Şimdi işler kolaylaştı - mı?
Artık radar devreye girdi,
uçak sayılarına paralel seferler arttı. Seferler artınca ezbere tipini ve saatini
bildiğimiz TK-121 uçuşu şimdilerde kim bilir ne
durumda.
Kolaylıklar beraberlerinde
hep zorluk getirirler.
“Strip”
diye bizlere öğretilen bu “şerit”lere neler yazmadık. Ne yazarken, ne de
okurken bir sorunumuz yoktu. Şimdi öylemi?
Genelde üç
harf şirket tanımı ve devamında sayısal bir seri. Ne kadar güç olabilir ki?
O zamanlar bir elin
parmakları kadar şirket uçardı üzerimizden. PAN AM, KLM, BOAC, Lufthansa, Kondor, Sterling, Olympic, Iran Air, Aeroflot, Iraq Air, Egypt
Air.
Şimdilerde ise artık hiçbir
şey, özel ilgimizi çekmiyor ise akılda kalmamalı. Sonu yok gibi şirketlerin ve
yarattıkları sefer numaralama sistemlerinin.
Kargaşa da işte tam burada
başlıyor. ABC ile HBC, ya da eşdüze harfler ABC ile
ADC, 1458 ile 1478, ya da 14 ile 142. Ayrıca DEC ile DCE, 1524 ile de 1425 var.
European Action Plan for Air Ground
Communications Safety işte
bu kargaşanın önüne geçmek için ortaya çıktı.
Amaçları Hava-Yer iletişiminde birden çok uçaklar
arasındaki Pilot-Kontrolör iletişiminde olası uçaklar arası çağrı adı
karışıklığı ortadan kaldırmak ve hatta böyle bir hata oluşmadan engellemek.
Düşünün bir uçağa talimat veriyorsunuz ve bir başkası
kendisine ait olmayan bu talimatı uygulamaya kalkıyor. Böyle bir davranışın yol
açabileceği sorunları hayal bile etmek istemem. Düşünün nelere sebep olabilir.
·
runway incursions,
·
level busts,
·
loss of separation
·
CFIT.
Yine de böyle bir kargaşanın
gerçek olduğu ve dikkatle düzenleme yapılması gereği ortadadır. Önemli olan bu
nedenleri bulmak ve önlem almaktır.
Nedenler şöyle
sıralanabilir;
·
Mesajın
iletilişindeki tavır,
·
Mesajın
iletildiği kanalın iletişim düzeyi
·
İş yükü ve
frekanstaki trafik yükü ile kullanılan “sözcük” lerin
çokluğunun yol açtığı mesajın algılanma ve işitsel değerlendirmesinin güçlüğü.
·
Yetersiz dinlenme
Bunlara eskilerin dediği
“takdim-tehir”, algıda “yer değiştirme” de eklenince çık işin içinden
çıkabilirsen.
Olmaz demeyin, olur. Neler
olmadı ki;
1- Bir başkasına verilen talimatı kendine verildi sanıp
harekete geçenler;
örnek: yerini ve/veya seviyesini-yüksekliğini değiştiren uçak.
Sonuç: Runway Incursion, Level Bust, Nearmiss,
vs. vs.
2- Kendisine verilen talimatı(n) bir bölümü ya da tümünü
kaçıran uçak;
örnek: seviye-yüksekliğini hala muhafaza eden uçak,
Sonuç: Level Bust, Nearmiss, vs.
3- Bir uçağın mesajını bambaşka bir uçak için aldığını
zanneden kontrolör;
örnek: VOR üzeri olduğunu ifade eden bir uçak,
Sonuç: Bu nedenle başka bir uçağa alakasız bir talimat veren kontrolör.
4- Geri okumadaki (read-back) hatayı fark etmeyen kontrolör,
örnek: duyum ve/veya algı hatası
Sonuç: Runway Incursion, Level Bust, Nearmiss,
vs. vs.
5- Frekansta kabul edilemez gecikme ile temas kurulması,
talimat verilmesi ya da mesaj iletilmesi,
örnek: sahaya yeni giren uçak ile çok geç bağlantı kurulması, kavşağı geçen
uçağa verilen taksi talimatının işe yaramaması, vs.
Sonuç: Geri dönüşü zor durumlarla karşı karşıya kalmak.
6- Tüm yukarıdaki nedenlerle pilot ve kontrolörlerin iş
yüklerinin artması ve çözüm için daha fazla kişinin araya girmesi ile
kargaşanın yoğunlaşması.
örnek: yukarıdaki tüm örnekler
Sonuç:Yukarıdaki tüm istenmeyen sonuçlar.
Şimdi EUROCONTROL Güvenlik
Ekibi tarafından 2004 senesinde başlatılan ve 2006 yılında yayınlanan bu
düzenleme ile;
Devletlere şu görevler düşmekte;
1- Üçlü ICAO tanımlarını onaylamadan önce, bu tip
benzerliklerden arınmış ve ICAO verileri ile çakışmayan tanımların
kullanılmasına özen göstermek,
(Son Tarih: Hemen)
2- Düzenli uçuş ekibi mesleki kontrollerinde, hava-yer
iletişim güvenliğinin de işlendiğinden emin olmak,
(Son Tarih: 01 Ock 2008)
3- CPDLC Pilot-Kontrolör veri iletişimi kullanımına
öncelik tanınması
İşleticilere şu görevler düşmekte;
1- Şirketinizde bu programı uygulayın ve gerekiyor ise
çağrı ad/numara sisteminizi güncelleyin, düzenleyin, değiştirin.
(Son Tarih: 01 Ock 2008)
2- ICAO SARPs gereği 121.5mHz
frekansının daimi dinlemede olduğundan ve bu kuralın el kitaplarında yer
aldığından emin olun. Unutmayın bu frekans Acil Çağrı frekansıdır.
(Son Tarih: Derhal)
3- Frekans değişimlerinin uygulama, ayarlama ve kontrol
bazında standart yöntem olduğunun ve tüm pilotların bu yönteme uyduklarından
emin olun.
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
4- Uçaklarınızda mevcut radyo cihazlarını gözden geçirin
ve kilitleme/girişim önleyicilerin (var ise) düzgün yerleştirildiğinden emin
olun.
(Son Tarih: 01 Ock 2008)
5- SOP içeriğinde tüm işletme bölgesi içerisindeki
sahalara ait frekansların liste olarak mevcut olduğundan emin olun (Uçuş
planlama çalışması) .
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
6- Standart yöntemlerde şunların mevcudiyetinden emin ol:
a) Doğru vurgulama yapmak,
b) Her iki pilotun da verilen talimatı dinlemelerini sağlamak,
c) Uçan-Uçmayan pilot değişimlerinde doğru iletişimde bulunmak,
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
7- Language Proficiency konusunda
pilotların kendilerini geliştirmelerine yardımcı olmak,
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
8- İletişim kaybı sorunlarının şirket politikası olarak
işlendiğinden emin olmak,
(Son Tarih: Derhal)
9- Meslekler arasında doğal davranış özelliklerinin daha
iyi anlaşılması ve geliştirilmesi için Hava Trafik Kontrolörleri ile düzenli
toplantılar, tanışma günleri, uçuşlara katılım gibi sosyal ilişkiler
düzenlendiğine emin olmak.
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
10- Uzun süren temas kaybı sırasında ticari telefon
hatlarının yoğunluk nedenlerini araştır ve azaltıcı-önleyici tedbirlerin
alındığından emin ol.
(Son Tarih: 01 Ock 2008)
11- Tüm pilotların European Action Plan for Air Ground Communications
Safety AGC’yi
okuduklarından emin ol.
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
Hava Trafik Kontrolörlerine şu
görevler düşmekte;
1- Tüm kontrolörler standart iletişim usullerine
uyacaklar,
(Son Tarih: Derhal)
2- ICAO Standart sözcüklerin var olmadığı ua da yetersiz kaldığı durum ve olaylar için eğitim
paketlerine uygun iletişin yöntemleri eklenecek,
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
3- Uzun süreli iletişim kaybında ve uçak önlemede
uygulanacak yöntemlerin uygulandığından ve uçak önlemede kontrolör
sorumluluğunun açıkça yazılmış olduğundan emin olunacak,
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
4- İki sahayı birden yöneten bir kontrolör için
kullandığı frekansların hangisinin devrede olduğunu görmesi sağlanacak. Bu
frekansların çapraz bağ ile komuta edilmesi tercih edilir ki aynı anda çifte
yayın yapılmasın.
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
5- Gelecekteki sistemlerin birlikte yayını ikaz edici
olması zorunlu kılınacaktır.
(Son Tarih: 01 Ock 2008)
6- Uçakla iletişim yalnızca ilgili saha için ayrılan
frekans ile yapılacaktır.
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
7- Language Proficiency konusunda
kontrolörlerin kendilerini geliştirmelerine yardımcı ol,
(Son Tarih: 01 Ock 2008)
8- Yayınlar ile iletişim kaybının önemi üzerinde
durularak önemi hep vurgula.
(Son Tarih: Derhal)
9- Meslekler arasında doğal davranış özelliklerinin daha
iyi anlaşılması ve geliştirilmesi için Hava Trafik Kontrolörleri ile düzenli
toplantılar, tanışma günleri, uçuşlara katılım gibi sosyal ilişkiler
düzenlendiğine emin ol.
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
10- Uzun süren temas kaybı sırasında ticari telefon
hatlarının yoğunluk nedenlerini araştır ve azaltıcı-önleyici tedbirlerin
alındığından emin ol.
(Son Tarih: 01 Ock 2008)
11- Tüm kontrolörlerin European Action Plan for Air Ground Communications
Safety AGC’yi
okuduklarından emin ol.
(Son Tarih: 01 Ock 2007)
EUROCONTROL ülke temsilcisine şu
görevler düşmekte;
1- Benzer çağrı adlarının sistematik analiz, tespit ve
kargaşa önleyici etkilerinin uçuş planlama safhasında kullanılabilirliğini
araştır. (Son Tarih: 01 Ock 2007)
2- ATCO’ların tonlama ve vurgularının nasıl anlaşıldığı ve
uygulandığını araştır ve sonuçlarının Eğitim programlarına nasıl yansıdığının
analizini yap. (Son Tarih: 01 Ock 2008)
3- Kanal değişimlerindeki geri okuma yönteminin gelişimi,
düzenlemesi ve taslak tavsiyelerini ICAO’ya iletmek
üzere oluştur. (Son Tarih: 01 Ock 2007)
4- Uzun süreli iletişim kopukluklarındaki bilgi ve
gözlemleri topla ve bu olayları analiz et. (Son Tarih: 01 Ock
2007)
5- VHF ile SELCAL kullanım olasılığı araştırmasını
derinleştir. (Son Tarih: 01 Ock 2008)
Tüm bu
işler için zaman yönetimi şöyledir;
Yaz Tarifesine girerken 2009
ve 2010 gereklerinin hazırlanıp, denenip, yenilendiğini ve 2011 yaz tarife
dönemine hazır bir şekilde gireceğimize inanmak istiyorum.
İstiyorum, çünkü artık soru
soracak kimse kalmadı...
Sevgiler
110221