SMS ve CEZA
“Barış içinde bir arada yaşama”
1920'lerin başında V.İ. Lenin tarafından ilk söz edilerek çerçevesi çizilen terim, 21 haziran 1960'ta Nikita Kruşçev’in yaptığı bir konuşmada başarı anahtarının “barış içinde bir arada yaşama” olduğunu vurgulaması ile güçlendi ve 1964'te Kruşçev'in yerine geçen Leonid Brejnev tarafından vurgulanarak perçinlendi.
SMS, artık yaşantımıza doğrudan girmekte ve birlikte barış için yaşamamız gerektiğini ancak birlikte yaşayarak oluşturabileceğimiz gerçeğini yüzümüze vurmaktadır. Aslında bu bizler için yeni bir şey değildir ve bu topraklarda asırlardır yapıla gelmektedir. (Bknz: İmece.)
Annex 14, Chp. 1.2 Applicability, sorumluluklardan ve sorumlulardan, Appendix 7. Framework for safety management systems (SMS) de özelliklerinden bahseder.
Bizde de SHY-14A’nın “Sorumluluklar”
başlıklı 28.maddesinin (a) fıkrasına gereğince
“Hava alanı
işletmecisi, hizmetlerinin uluslararası standartlarda yürütülmesini teminen her türlü tedbiri alır ve aldırır”,
ve
aynı maddenin (e) fıkrası gereğince ise de
“Hava alanı
işletmecisi, hava alanında uçuş veya uçak işlemleri yürüten işletmeciler ile
diğer tüm hava alanı kullanıcılarını hava alanına ait uçuş ve yer emniyeti ile
hava alanı düzenine ilişkin kurallara uymaya zorlayıcı tedbirleri almak
zorundadır”.
Yine aynı yönetmeliğin “Denetleme
ve Cezai Müeyyideler” başlıklı 29 maddesinin (d) fıkrası gereğince
“Hava
alanı işletmecisi ile gerçek ve özel tüzel kişilerden oluşan hava alanı
kullanıcıları arasında; hava alanı işletmecisi ile kullanıcılar arasındaki
karşılıklı ilişkiler, hak ve yükümlülükler ile bu Yönetmelikte ve Bakanlık veya
hava alanı işletmecisi tarafından yayımlanan işletme talimatında belirtilen
kural ve kaidelere aykırı davranışların cezai müeyyidelerinin düzenlendiği bir
"Hizmet Sözleşmesi"nin imzalanması zorunludur. Hizmet
Sözleşmesi 3 yıl sürelidir. Sözleşmenin yenilenmesi veya uzatılması şartları
hava alanı işletmecisi tarafından belirlenir.” der.
SHY-22 / Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği 18. Maddesi;
"Hizmet
Sözleşmesi” yer hizmeti kuruluşları ile DHMİ arasındaki karşılıklı ilişkiler,
hak ve yükümlülükleri ile bu Yönetmelikte belirtilen kural ve kaidelere aykırı
davranışların cezai müeyyidelerini düzenler."
Yönetmeliğin "Aykırı Davranışlar" başlığını taşıyan
m. 22/c hükmü de şöyle:
"Havaalanında yer
hizmetlerinin yapılması sırasında uçuş güvenliğini tehlikeye sokmayan, ancak,
havaalanının işletme düzenini bozan, hizmette aksamalara neden olan kusur ve
eksiklikler ile DHMİ tarafından yayınlanan işletme talimatlarına aykırı
davranışlar için havaalanlarında hizmet veren kuruluşlar ile DHMİ arasında
yapılan “Hizmet Sözleşmelerinde” yer alan parasal cezai müeyyideler
uygulanır."
Şimdi SMS kapsamında yeni bir düzenleme ile tüm bu kurallar, Ek-19’a uygun hale getirilecek.
Bu arada hem DHMI hem de SAW ve ileride oluşacak yeni işletmeler, artık birleşik bir yönetmelik ile düzenlemelerini yapmalı. (Ör. Bir ortak komisyon kurulabilir.)
CAD yetkisinde olan maddeler için de SHY-IPC kapsamında bir düzenleme yapılması yoluna gidilmeli.
Örnek: SAW Ek-E, v.2013.2
Md.1- d) “güvenlik (security) ve emniyet (safety) konuları” için 5000 €’ya kadar cezai müeyyide ile Md.4- “SHT-17.3 Md.26 ile SHY-22 Md.5” için 1000 € ceza uygulanır derken, yetki ve sorumluluğunun dışında Annex-14, Annex-17, SHT-17.3 ve SHY-22 ihlalleri ile ilgili ceza maddeleri de koymuş. Bunların resmi tespiti SHGM tarafından yapılır ya da yaptırılırsa geçerli bir neden olabilir ancak. SHGM bu konuda işleticiye bir ihtar verdi ise, bunun cezasını meydan işletmesi kesmemeli, bu ceza SHY-IPC kapsamında değerlendirilmeli. Her iki durumda da yetki aşımı var.
HEAŞ, şu miktar cezaları uygulamakta.
10€, 15€, 20€ 25€, 50€, 75€, 100€, 200€, 250€, 300€, 500€, 1000€, ve 5000€’ya kadar
DHMI ise
100 (yüz), 250 (ikiyüzelli), 500 (beşyüz) ve 1000 (bin) ABD Doları.
DHMI üzerine düşeni yaparken 2918 Sayılı Trafik Kanunu ve 4207 ile 5727 Sayılı ütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında ki kanunları esas alarak cezaları arttırmayı öngörmüş.
Özel durumlar için de bir sıralama yaparak ceza belirlemiş.
|
Ortak
Konular |
Trafik |
DHMI |
SAW |
|
uygunsuz park etmek |
77.ooTL |
100$ |
100 € |
|
sigara içmek |
88.ooTL |
100$ |
100 € |
|
hız limitini aşmak |
166.ooTL |
250$ |
100 € |
|
kaza yapmak |
- |
250$ |
- |
|
Üçüncü şahıslar mali mesuliyet sigorta poliçesini yaptırmamış veya yenilememiş olmaları |
77.ooTL |
500$ |
- |
|
alkollü araç kullanmak |
700.ooTL |
1000$ |
500 € |
|
Özel Konular |
DHMI |
SAW |
|
PAT Sahalarını kirletmek |
100$ |
100 € |
|
Görevli olmadığı halde PAT Sahalarında ve arındırılmış salonda bulunmak |
100$ |
1 daimi giriş kartı ücreti |
|
Apron plakasız araç kullanmak |
250$ |
250 € |
|
PAT Sahalarında Araç Kullanma Belgesi olmadan araç kullanmak |
250$ |
200 € |
|
PAT Sahalarında LPG ve LNP yakıtlı araç kullanmak |
500$ |
250 € |
|
kamu düzenini ve huzuru bozucu davranışlar |
- |
1000 € |
DHMI “kaza” konusuna açıklık getirmeli.
SAW ise adı üzerinde, “Karayolları Trafik Kanunu”nun geçerli olmadığı özel bir bölgede, “üçüncü şahıs mali mesuliyet sigortası” istememesi bir eksiklik.
SAW ayrıca (bana göre) “kamu düzeni ve huzur bozucu” ifadesine “genel ahlak”ı da eklemeli ki belirsizlik tam olsun.!
“Yaptırımın hukuka aykırılığa yönelen davranışlara karşı caydırıcı
niteliğinin olması gereklidir. Ceza hukukunda yaptırım özel bir ilkeye dayanır.
Kanunda yazılı olmayan tanımlanmamış suç ve ceza olamaz ilkesi kısaca kanunilik
prensibi denilen ilkeye dayanır.”
Havaliman ve Havameydan’larında imzalanan bu sözleşmelerin birer “ceza” sözleşmesi değil, hizmet sözleşmesi olduğu ve SMS temel kurallarını yansıtan yaptırımları içerdiği vurgulanmalı, bu hissi vermesi ve bu hissin paylaşılması ile ortak anlayışın yerleşmesi ve ancak böyle bir düzenin yaşama ve çalışma ortamına getireceği uyum ile gelişmenin sağlanacağı açıklıkla belirtilmelidir.
Hep söylerim;
QUIS CUSTODIET IPSOS CUSTODES
Denetçileri kim denetleyecek.
SMS uygulanan her yerde herkes kalitenin birer parçası ve denetçisidir.
Kişi önce kendini denetlemeyi öğrenecektir.
Zaten ilk ve son öğrenilecek husus da budur.
Havacılıkta “Ceza” kavramı, yerini “Yaptırım” olarak değiştirmelidir.
HEAS Ek-1.E, “Md.1, e)- PAT sahalar başta olmak üzere havameydanı güvenliğini, çevre güvenliğini, insan, hava aracı, tesis, bina ve mal güvenliğini tehlikeye atmaları halinde 5000 €’ya kadar cezai müeyyide uygulanır” dedi diye davranışımızı elbette değiştirmeyecek ve ceza korkusundan değil mesleki ahlak ve SMS gereği hem çevremizi hem de ortamı koruyacak ve kollayacağız.
Yoksa bu ceza mantığı ve tutarsızlıklarla tutarlı bir SMS nasıl belirlenecek?
Sevgiler
131026