Türk Bayrağının Rengi Nedir?
“Burada amaç kanunları hatırlatmak.
Uygulayıcılar mutlaka kanunlara uygun davranma alışkanlığını kazanmalıdır.
Türk Sivil Havacılığı eğer biraz ilerleme gösterecek ise, kanunları bilmeden başaramaz."
‘Uçak ve Bayrak’ adlı yazımda konuyu gündeme getirme amacımı böyle ifade etmiş idim.
Şimdi Bayrak konusundaki en önemli eksiği vurgulayalım.
Yazımı da şu soru ile sonlandırmıştım.
"Sahi, Türk
Bayrağının rengi nedir?"
Doğal olarak cevap veren çıkmadı.
TÜRK BAYRAĞI TÜZÜĞÜ
Bakanlar Kurulu Karar Tarihi - No: 25/01/1985 - 85/9034
Dayandığı Kanun Tarihi - No: 22/09/1983 - 2893
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi - No:
17/03/1985 - 18697
BAYRAĞIN KUMAŞI
Madde 3 - (Değişik madde: 17/07/1995 - 95/7075 K.)
A) Bayrak, 4 üncü maddede belirtilen standartlarda, al zemin üzerine beyaz ay yıldız konmak suretiyle aşağıda gösterilen kumaşlardan yapılır.
1- % 100 naylon,
2- % 100 poliyester,
3- % 50 ipek + % 50 yün,
4- % 50 ipek + % 50 naylon veya poliyester,
3 ve 4 numaralarda belirtilen kumaşlardan yapılan bayraklar özel hallere münhasırdır.
B) Al ve beyaz renklerin kodları aşağıda gösterilmiştir.
1) Al rengin koordinatları;
Parlaklık (aydınlık) = 27,5
Kırmızılık - yeşillik = 44,8
Sarılık - mavilik = 15,6
olarak alınır ve en çok 3 NBS renk farkı kabul edilir.
2) Ay yıldızın beyazlığı, 460 nanometre dalga boyundaki yansıma yüzdesinin iki katıyla 620 nanometre dalga boyundaki yansıma yüzdesinin farkı ipek ve sentetik karışımı kumaşlarda en az % 15, diğerlerinde en az % 60 olmalıdır.
Bayrağın yapımında kullanılacak kumaş ve maddelerle ilgili ayrıntılar mecburi Türk Standardında gösterilir.
Bayrak üreten işletmeler T.S.E. belgesi almak zorundadır.
Şimdi işin teknik kısmına girelim.
10 ay gecikmeli de olsa bu sorunun cevabını vermeliyim.
Sene 1987. THY den istifa etmiş ve Toros Havayolları’nın kuruluşuna katılmışım.
İlk uçağımız olan B.727-200 TC-AJV, Amerikada boyanmakta.
Bir gün bir teleks gelir Amerika’dan.
Soru basittir.
"Uçağın kuyruğuna işleyeceğimiz Türk Bayrağının renkleri nedir?"
Bir gün önce Türk Bayrağının formülünü istemişlerdi. O zaman internet yok, Fellik fellik kanunu aramıştık kütüphanelerde ve bulup göndermiştik.
Ama renginin sorun olacağı aklımıza gelmemişti.
Öyle ya rengi Al Kırmızı. Nasıl bilinmez?
Sonra başladık tekrar araştırmaya.
Önce Türk kodunu gönderdik, Nedir bu? dediler (aslında kafamıza göre bir renk seçmiştik).
O renge yakın bir başka kod bulduk Avrupa’dan. Onu da anlamadılar.
Uluslararası bir renk skalası bulmak baktık ki çok zaman ve araştırma gerektirecek, işin kolayına gidelim dedik ve hemen THY deki arkadaşları aradık.
"Zekeriya sen bilirsin, Türk Bayrağı ne renk?"
"Yaa Servet, bize uçaklar hep boyalı geliyor, bilmiyorum."
"Zekeriya, hiç boya tamiri de mi yapmıyorsunuz?"
"Yapıyoruz da Boeing'den boya istiyoruz, gönderiyorlar."
Biz uçağı İrlandalı birinden almışız, Amerika da ki bir bakım kuruluşu uçağın bakımını ve boyasını yapıyor.
Bu arada güzel bir teklif geldi teknisyen arkadaştan.
"Pan-Am'ın eski teknisyeni biliyor. Şimdi emekli ama ona sor!"
Dört koldan arama sonucu Ankara'da yakaladık.
Telefonun öbür ucunda, durumu anlattık, güldü ve dedi ki;
"Onlara Alitalia Red deyin, anlarlar!"
Hemen teleksi çektik rengi "Alitalia Red" diye.
İki dakika sonra üç harfli cevap geldi. "Tks"
Türk Bayrağı Kanunu ve Türk Bayrağı Tüzüğü’nde olmayan renk için Amerikalılar bir çare bulmuşlar ve işte Türk Bayrağı’nı uçaklara bu renk üzerinden işlemişler.
2006 senesinde Kanada'da aynı olay başıma geldi.
Özel bir Jet sipariş üzerine yapılıyor ve yine bayrağın rengi soruldu.
Cevap yine "Alitalia Red".
Alitalia Red denince sorunun hallolduğunu sanmayın.
Tüzük, kumaş için bir Standard belirlemiş.
Peki diğer yüzeyler için nasıl olmalı?
Genelde Red:
Pantone 485
RAL 3020
RGB #D52B1E - RGB 0÷255 213, 43, 30 - RGB % 83.5, 16.9, 11.8
CMYK % 0, 80, 86, 16
gibi de ifade edilebilir. Nasıl olsa kanunda renk belirtilmemiş.
Ama boya sektörü öyle değil. Sizden kesin bir renk istiyor.
İşte size bir örnek.
Alitalia Red Formulation Report. Date:23 March 2011
FLI.5211T : PRIME : DURALIT 03 TC NOPB : FLI.5211T : 1988 : -Body : ROSSO : 5211T : Alitalia
Brand Reference: FLI.5211T
Finish Effect: Solid
Category: Good match
Main Layer:FLI.5211T
MSDS Number:MX07
Code Description Cum.
TC28 GIALLO SOLE 278.40
TC90 NERO PER TINTE 281.40
TC29 GIALLO CEDRO 321.90
TC10 BIANCO 382.60
TC53 ROSSO LUMINOSO 1,031.50
Solid Content (g): 573.8
Solvent Content (g): 457.7
White Formulation Report. Date:23 March 2011
FLI.1008M : PRIME : DURALIT 03 TC NOPB : FLI.1008M : 1989 : -Body : BIANCO : 1008M : Alitalia
Brand Reference: FLI.1008M
Finish Effect: Solid
Category: Good match
Main Layer:FLI.1008M
MSDS Number:MX07
Code Description Cum.
TC10 BIANCO 1,199.60
TC56 VIOLETTO 1,200.60
TC72 BLU FTALO BC 1,201.60
TC91 NERO PER TINTE BC 1,222.60
Solid Content (g): 795.1
Solvent Content (g): 427.5
Bu bile renk tanımı dışında yüzey ve parlaklığın ne kadar önemli bir etken olduğunu göstermekte.
Beyazın bile tanımı var.
Tamam, kanun ve tüzük rengi tam olarak belirlememiş ama pratikte birilerinin bir şeyler yapması gerekli.
Bizler de bu tercihi kabul etmiş ve kullanmaya devam ediyoruz.
Umarım bir gün kanun bu eksiği giderecek birinin teklifi ile bu eksikten kurtulur.
Şimdi ise asıl can alıcı soru geliyor.
Uçağın neresine?