Havacılık ve Analiz

Habertürk gazetesinde Güntay Şimşek “Son 25 yılda havacılık sektöründe baş döndüren bir değişim yaşandı.” diyor. Haklıdır. Yolcu olarak oturduğu koltuk onu ilgilendiriyor.

Bu ve buna benzer birçok değerlendirme hemen her gün önünüze çıkmakta.

Analiz bir konuyu (maddi veya düşünsel) temel parçalarına ayırarak, daha sonra parçaları ve aralarındaki ilişkileri tanımlayarak sonuca gitme yoludur.

Havacılıkta ise bu temel parçalar, başlı başına birer sanayi ve sıradan değil, ihtisas sanayi olarak karşınıza çıkar.

Tıpkı Kanun yazmak gibi.

Tanım, en önemli olan ifade biçimidir.

Tanım, kullanılan dilin zenginliğine bağlı olarak gerçekleşir.

Çoğu zaman dildeki zenginlik yetmez, dili iyi bilmek, iyi konuşmak ve iyi ifade etmek zorunluluğu doğacaktır.

Dil düzgün kullanılmadığı zaman, “biz burada şunu demek istedik” ile başlayan birçok açıklama duyarsınız.

“Siz yanlış yorumladınız, biz öyle demek istemedik.”

Kanunun, denilmek isteneni anlaşılır bir şekilde ifade ettiğinde amacına ulaşır.

Not: Alıntı yapılan tüm metinler kanundan aynen aktarılmış olup, yazım hataları giderilmemiştir.(sb)

- / - /- / - / -

2920

Tanımlar

Madde 3 – Bu Kanunda geçen;

f) "Ferry Uçuş"terimi: Bir hava aracının yolcu ve yük taşımaksızın; satın alınması veya kiralanmasında tescil işlemleri yapılmadan yurda getirilmesi maksadıyla yapılan uçuşlar ile, uçuşa elverişliliğine halel getirmeyen kısmi arızalı olarak yapılan uçuşları;

İstisnai durumlar

Madde 87 – Sivil hava araçları, geçerli uçuşa elverişlilik belgesi olmaksızın, Türk hava sahasında, Ulaştırma Bakanlığının izni ile deneme, muayene ve ferry uçuşu yapabilir.

- / - /- / - / -

İyi ifade edilmiş bir kanun, genelde tek başına işlevsel olamayacaktır.

İlgili kanunlar arasındaki uyum ya da uyumsuzluk, anlamı ya güçlendirecek ya da zedeleyecektir.

- / - /- / - / -

2920

Araştırma ve İnceleme Kurulu (2)

Madde 13 – (Değişik: 23/1/2008-5728/428 md.)

Ulaştırma Bakanlığı, havacılık alanında uzmanlığı kabul edilmiş kişilerden seçilecek bir kurulu, kazanın sebeplerini araştırması için görevlendirir. Bu Kurul, yukarıdaki maddede belirtilen amaç dairesinde her türlü araştırma ve incelemeyi yapar, soruşturma işlemlerini yürütmekle görevli Cumhuriyet savcısı ile işbirliği yaparak, delillerin toplanmasına yardımcı olur.

(2)Bu madde başlığı “Soruşturma kurulu” iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 428 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

SHY-13

Soruşma Kurulunun Yetkileri

MADDE 17- Soruşturma Kurulu, soruşturmanın yürülmesinde bağımsız hareket eder ve yetkisi hiçbir şekilde sınırlanmaz. Soruşturma Kurulunun Kanu ile ilgili çalışmalarına, bütün yetkililer gerekli kolaylığı göstermek ve yardımı yapmakla yükümlüdürler.

Soruşturmanın selameti, en kısa zamanında ve doğru olarak neticelendirilmesi bakımından, soruşturma kurulunun yetkisine müdahale edilemez.

- / - /- / - / -

Havacılıkta üretilen kanunlarda anlam bütünlüğü esastır. Bir değişiklik, son kanuna değil, öncekilere de uygulanmalı ya da öncekileri de kapsamalıdır.

İşte bu nedenle havacılıkta yazılmamış hiçbir şey yoktur denir.

Bir kanun yapılırken ancak meslektaşlar tarafından özen ve dikkat gösterilerek yapılabilir. Bir kanunda tarifi olmayan kavramları sık ve değişik biçimde kullanarak ancak kavram kargaşası yaratabilirsiniz.

Bu kargaşanın en çarpıcı örneklerinden olan “emniyet” ve “güvenlik” ile ilgili olanını “Türkçe Havacılık” adı altında sitemde yayınlamıştım.

Bakın “pilot” ile ilgili neler yapmışız.

- / - /- / - / -

2920

Md.9 : sorumlu pilotu

Md.92 : sorumlu kaptan pilot

Md.102 : kaptan pilot

SHT OPS-1

169) PIC: uçuştan ve ilgili uçuş esnasında aksi haller oluşmadıkça uçak ve ekipten sorumlu pilotu,

170) PNF: uçuş esnasında uçağı kumanda etmeyen pilotu,

185) Sorumlu kaptan pilot: uçuş süresince uçağın her türlü harekâtından sorumlu ve belirli uçak pilot lisansına sahip pilotu,

- / - /- / - / -

PIC, anladığım kadarı ile ancak uçakta olay çıkarsa sorumlu olacak olan pilot. Aksi halde önlem alma, düzen kurma ve idare etme sorumluluğu daha kendisine verilmemiş.

Sorumlu kaptan pilot, tarif edildiği gibi ise PIC kimdir ve ne yapar?

Bu ikisi arasındaki fark açıkça ortaya konmuş gibi görünmüyor.

Çeviri yapmak kelime bilgisine değil çevrilen dile hâkimiyet gücüne bağlıdır.

Cyrano de Bergerac - ünlü "Burun Tiradı", Sabri Esat Siyavuşgil’in çok basit ama müthiş çevirisi ile hala anılmaktadır.

Fransızca bilmeseniz bile şu cümleyi siz de Türkçeye çevirebilirsiniz.

“Non, merci.”

Ama bu çeviriyi muhteşem kılan şu basit cümle idi;

“İstemem. Eksik olsun”.

- / - /- / - / -

SHT OPS-1

Madde 4 – Tanımlar

55) Dry lease (83 bis): uçağın, kiracının işletme ruhsatı altında işletilmek üzere tescilden terkin edilmeden kiralanmasını,

225) Wet lease: uçağın, kiraya verenin işletme ruhsatı altında işletilmek üzere kiralanmasını,

Madde 35 – Kiralama

(1) Dry lease (83 bis) usulü ile kiralama;

a) Bir işletici, Genel Müdürlük onayı olmaksızın, bir başka işleticiden dry lease usulü ile uçak kiralayamaz.

(2) Wet lease usulü ile kiralama;

a) Bir işletici, Genel Müdürlük onayı olmaksızın, bir başka işleticiden wet lease usulü ile uçak kiralayamaz.

- / - /- / - / -

Bazen meslekten değil ya da yerine kelime ve kavram bulamazsanız, yabancı kelimeyi olduğu gibi kullanmakta bir sakınca görmezsiniz. Bu tür bir yaklaşım benimsenmese bile, kötünün iyisi olabilir.

Bu kavramları bazılarının Türkçeye ıslak kira-kuru kira gibi çevirdiklerini de biliyoruz.

Tıpkı Anadolu Fenerine giderken bazı kır aşevlerinin “Piliç Çevirme” pankartının İngilizcesini astığı gibi.

“Chicken Translate”.

Bu arada Madde 83.Bis nedir hatırlayalım.

MADDE 83 BIS

BAZI İŞLEV ve GÖREVLERİN AKTARIMI

a) 12, 30, 31ve 32(a) maddelerine rağmen, Sözleşemeye taraf devletlerden birinde kayıtlı bir uçak, daimi işletme yeri ya da böyle bir yer yoksa daimi ikametgahı sözleşmeye taraf başka bir ülkede olan bir işletmeci tarafından, uçağın mübadelesine ve kiralanmasına ilişkin veya benzeri bir anlaşmaya göre işletilmekte ise, uçağın kayıtlı olduğu devlet, söz konusu uçakla ilgili olarak kayıtlı bulunulan devlet sıfatıyla taşıdığı, 12,30,31 ve 32(a) maddelerinde yer alan görev ve işlevlerinin tamamını ya da bir kısmını (yapılacak) bir anlaşma ile diğer devlete aktarabilir.

b) Bu aktarım, ya taraf devletlerin anlaşmayı Konsey’e tescil ettirmelerinden ve 83 üncü madde uyarınca ilân etmelerinden önce ya da anlaşmanın varlığı ve kapsamının anlaşmaya taraf bir devletçe ilişkide bulunduğu sözleşmeye taraf başka bir devlet ya da devletlere bildirmesinden önce, diğer sözleşmeye taraf devletler bakımından geçerli olmaz.

c) (a) ve (b) fıkralarındaki hükümler 77 nci madde kapsamına giren olaylara da uygulanabilir.

- / - /- / - / -

2920

Madde 27 –

Yapılacak denetimin esasları, denetleme elemanlarının seçimi ile yetki ve sorumlulukları Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce hazırlanacak yönetmelikle belirlenir. ⁽¹⁾⁽²⁾

(1) 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle; bu maddenin birinci fıkrasında yer alan "Ulaştırma Bakanlığının" ibaresi "Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün", ikinci fıkrasında yer alan "Ulaştırma Bakanlığınca" ibaresi "Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

(2) Bu maddede sözü edilen yönetmelik 14/6/1984 tarih ve 18431 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

- / - /- / - / -

“hazırlanacak yönetmelikle belirtilir” ifadesi kanunlarımızda sıkça kullanılmaktadır.

Yeni İş Kanunu’nda 33 defa bu yola başvurulmuş ve 32 Yönetmelik sonradan yayınlanmıştır.

SHT OPS-1 de ise bu sayı 17 dir.

Konuya ilişkin düzenleme Genel Müdürlükçe ayrıca yapılır.

Md. 6.(4),

Md. 9.(3),

Md.10.(6),

Md.11.(4),

Md.29.(2),

Md.35.(1).c)

Md.35.(2).c),

Md.35.(3).b)

Md.35.(4).b),

Md.36.(4),

Md.36.(18),

Md.50.(1),

Md.51.(1),

Md.53.(1),

Md.56.(4),

Md.132.(4),

Md.203.(1).b),

- / - /- / - / -

Şimdi bu düzenlemelerin sonradan yapılacağı hissine kapılabilirsiniz ama gerçek öyle değil.

Bu maddelerdeki düzenlemelerin çoğu zaten yapılmış ve yayınlanmış bulunmakta.

İnsan sormaktan kendini alamıyor.

Madem yayınlanmış, neden Yönetmeliğin adı doğrudan yazılmıyor?

Sevgiler

101129