Eğitim Üzerine
1.
Eğitimin Hedefleri
Yapılacak olan her işe önce hedef seçerek başlanır. Eğitimde de seçilecek hedef veya hedefler, belirli bir amaca yönelik olacaktır.
Yapılması planlanan iş (hedef) ile ulaşılmak istenen sonuç (amaç), ancak prensipler çerçevesinde sizi başarıya götürecek ve birçok istenmeyen durumu daha oluşmadan arkanızda bırakmış olacaksınız.
Prensiplerin buradaki görevleri, tanımları belirginleştirmek, korumak ve pekiştirmektir. Birçok sahada olduğu gibi ülkemiz, “tanım” konusunda da özenli davranmamaktadır. Tanımların önemi, değerlerimizi belirginleştirmesi, koruması ve pekiştirmesinde yatar.
Bir şeye değer vermek istiyorsanız önce onu tanımlar, kurala bağlar ve prensipler ile değerini pekiştirirsiniz.
2.
Prensipler-Temel İlkeler
Prensipler ile Temel İlkeler, yapı taşlarıdırlar.
Prensipler, binaların kolonları gibi kolay değişmeyen, yükü kaldıran ve taşıyan iskelete benzerler.
Temel ilkeler ise bu hacimdeki uygulama alanlarını belirleyen, sınırları çizen katmanlardır. Bazen binadaki iki odayı birleştirebilir ya da koridor boşluğuna asansör koyabilirsiniz.
3.
Değerler, temel
beceriler ve öğrenim sahaları
Günümüzde hızla değişen sosyal, siyasal, kültürel, ekonomik vs.. durumlar karşısında değerlerimiz de değişime uğramaktadırlar. Yine de, gösterilen hedefteki amaca ulaşabilmek için amacı tanımlarken kullanacağımız değerleri doğru, gerçekçi ve yapıcı biçimde seçmeliyiz. Konumuz eğitim olunca buna iki kere dikkat etmeliyiz. Burada önemli olan, yetiştireceğimiz yeni neslin önündeki engelleri en aza indirmek.
Başka bir deyişle, bize öğretilmeyen, içerisinde bulunduğumuz sıkıntılardan ders almış olarak yeni nesilleri birbirleri ile barışık birlikte yaşamayı öğrenmiş bir şekilde geleceğe hazırlamalıyız.
Bize sunulan ile sunacaklarımız arasındaki fark, gelişme ya da gerileme olarak bizden sonraki nesiller tarafından değerlendirilecektir. Günümüzü ne kadar biz değerlendirmeye çalışsak da, içinde bulunduğumuz şartlarda böyle bir değerlendirmenin yapılmasının çok zor olacağını biliyoruz.
Geleceği yaratmak ise akıl, bilgi ve öngörü ile kolayca yapılabilir.
A. Değerler;
Öğrencilere şu değerler aşılanmalı;
• mükemmelcilik: hep daha iyiyi hedeflemek ve zorluklara göğüs germek,
• yenilikçilik, araştırma ve merak: eleştirel, yaratıcı ve yansıtıcı düşünme ile,
• çeşitlilik: kültürümüzde, dilimizde ve geleneklerimizde olduğu gibi,
• eşitlik: hakkaniyet ve sosyal adalet ile,
• toplumsallık ve katılımcılık: toplum yararı için,
• ekolojik sürdürülebilirlik: çevre bilinci ve koruması için,
• bütünlük: tüm bu değerleri dürüstçe, sorumluluk içerisinde ve ahlaklı bir şekilde herkese, her kesime ve insan haklarına saygı duyarak,
Tüm bu değerler, sadece kavramsal değil, okul-aile işbirliği, okul yönetiminin felsefesi, sınıf içi ve sınıf dışı ile öğretmen-öğrenci ilişkilerine de yansımalı ve yaşam bulmalı ki anlam kazansın.
Anlamların öğrenime etkisi sayesinde öğrenci,
a) kendi değerlerini ve başkalarının değerlerini öğrenecek,
b) sosyal, manevi, kültürel, estetik ve ekonomik değişik değerlerin farkına varacak,
c) bu değişik değerlerin ve geleneklerin altyapılarını öğrenecek,
d) başkalarının da grup ve kültür değerleri olduğunu bilecek.
Tüm bu öğrenme deneyimleri ile öğrenciler,
1) kendi değerlerini ifade etmeyi,
2) kendini karşısındakinin yerine koyarak diğerlerinin değerlerini keşfetmeyi,
3) bu değerleri anlayabilmek için analiz etme yetisini geliştirmeyi,
4) değerleri karşılıklı tartışmayı ve farklılıklardan doğan çakışma ve ayrışmalarda sorun çözme yetisini geliştirmeyi,
5) ahlaki ve adil karar verme yetisini geliştirerek uygun davranmayı,
öğrenme, uygulama ve karar verme yetisi ile herkes ve her kesimle ikili, çoklu, düzgün ve saygın ilişkiler kurmayı başaracağını bilecek ve uygulamasını da gerçekleştirecek.
Tüm bu yukarıda listelenen konular, ana hedef gözden kaçırılmadan, birbirleri ile ilgili olarak birlikte ve/veya karşılıklı incelenebilir ve geliştirilebilir.
B. Temel Beceriler
Her bireyin kendi yapısına uygun temel becerileri vardır. Bu becerileri körleştirmeden bulmalı, ortaya çıkarmalı ve işlemeliyiz.
• kişisel hedefleri belirle ve gözlemle, zaman dilimlerini yönet, yeni fikirleri özümleme ve değerlendirme için etkinlikler düzenle, kişinin kendi kendini yönetmesine yardımcı ol,
• iletişimi koparma, fikirleri paylaş, ötekileştirmeden herkesle tartış,
• çeşitli grupları çağır ve onlardan öğrenilen/edinilen bilgilerin kendi sahalarında kullanmalarını sağla (katılımcılık ve katkı),
• mevcut konuların incelenmesi ve yaklaşımların çeşitliliğinin göz önüne alınmasını sağla (düşünme becerisini geliştir),
• tüm bu fikirlerin iletişimde kullanılacak en zor şekil olan yazıya geçirilmesi için destek ver, yazının uygun sözcük ve simgelerle ifade edilmesini sağla,
C. Öğrenim Sahaları
Yaşamdan ve öğrenimden edinilen bilgilerin birbirleri ile ilişkilendirilmesi kişiliğin gelişmesi ve yaşama bakış açılarının oluşmasını sağlayacak en önemli unsurdur.
• öğrencilerin sosyal, politik ve ekonomik gelişmelerden edindikleri izlenim ile bilgilerinin karşılıklı etkileşiminden yeni fikirler oluşturmalarını sağla,
• öğrencilerin finansal gelişim imkanları için yapıcı örnekler vererek yaşam boyu finansal durumlarını kontrol ve yönetme becerisinin oluşmasını sağla (bütçe, ihtiyaç ve planlama),
4.
Geleceği Yapılandırmak
“Gelecek” kavramı için öğrencilere yine kavramlar üzerinden yol göstermeliyiz. Onların geleceğini biz değil kendilerinin kuracaklarını, kurarken de şu an yaşamakta olduğumuz dört önemli kavramın gerçekliğinden bahsetmeliyiz,
Sürdürülebilirlik – Sosyal, kültürel, bilimsel, teknolojik, ekonomik ya da politik tutum ve davranışların toplum ve çevre üzerindeki uzun süreli etkilerini araştırmalarını ve anlamalarını sağlamalıyız.
Yurttaşlık – Yurttaşlığın ne demek olduğunu, toplumun refahı ve gelişmesine nasıl katkıda bulunulacağını keşfetmesine yardımcı olarak,
Girişimcilik - Girişimci, Yaratıcı ve Yaratıcı Girişimci olmanın anahtarının kendine güven, inanç ve çalışmanın bilgi ile buluşmasından oluştuğuna inandırarak,
Küreselleşme – Küresel toplumun bir parçası olmanın ne anlama geldiğini ve çeşitli kültürler ile birlikte yaşamanın, küreselleşmenin bir parçası olduğunu anlatarak.
5.
Başarı Hedefleri
Öğretimin, yönetim ve öğretmen birlikteliği ile sağlanabileceğini bilmeli, bilginin tavır ile anlam kazanacağının farkında olmalıyız. Değerler konusundaki son madde olan “bütünlük”, hemen her konuda karşımıza çıkacaktır.
• yönetim ve öğretmenler, öğrencilerine neyi nasıl öğrenerek başarıya erişebileceklerini, öğrencilerin gördükleri eğitimin başarıyı hangi şartlarda nasıl getireceği konusunda bilgilendirmelidirler (güven ve özgeçmiş),
• öğrencileri aldıkları eğitim seviyesini nasıl sürekli arttıracakları, bilgi üzerine deneyimin nasıl ekleneceğini, yeti ve yeteneklerini kullanarak verilen sıradan görevlerde de dahi kendilerine tanınan fırsatları nasıl değerlendireceği konusunda yardım edilmelidir (çalışkanlık, azim ve yaratıcılık),
• sürekli öğrenmenin, özellikle başarı hedeflerini gerçekleştirmek için değil, daha uzun soluklu, yaşam boyu başarıya yönelik bakış açısı geliştirmelerini sağlamaya, hedefin küçük başarılar değil gelecek planlaması olduğuna inandırmak (süreklilik),
6.
Değerlendirme
Değerlendirmenin başlıca amacı, verilmesi planlanan bilgiler çerçevesinde öğrencilerin öğrenme ve öğretmenlerin öğretme seviyelerini iyileştirmektir. Okullar derleme, analiz ve değerlendirme bilgilerini bu amaca yönelik nasıl etkin kullanacaklarını dikkate ve verimliliği ön plana almak zorundadırlar.
A. Etkin Değerlendirmenin yararları
Öğrenciye - böylece neyi bilip bilmedikleri, neyi yapıp yapamadıkları açığa çıkar, hala öğrenmeye ihtiyaçları olduğunun farkına varırlar. Böylece isteklerinin ve güvenlerinin artırımında süreklilik sağlanır,
Öğrencinin katılımına – Gelişimleri ve stratejileri üzerine birbirleri, aileleri ve öğretmenleri ile tartışarak, açıklayarak, hedeflerine ulaşmadaki katkısı üzerine bilgilendirerek kendilerini yönetmelerine yardımcı olmaları sağlanır,
Öğrenme ve öğretmeye - Öğrencilerin başarı için istenilen çıktı ve ölçütleri, hedefe ulaşmak için geri bildirim sonuçlarını vurgulayarak anlamalarına yardımcı olmalarını sağlar,
Planlama ve iletişime – Çıktılar, öğretme stratejileri ve değerlendirme ölçütleri dikkatle eşleştirilir. Öğrenciler önceden neden ve nasıl değerlendirileceklerini bilirler. Öğretmenin program planlaması esnek olmalıdır ki yeni bilgi, fırsat ve anlayışlar karşısında değişikliklere olanak versin,
Amaca uygunluğa – Resmi ve kayıt dışı birçok veriden bilgiler toplanır. Bu yaklaşımın, çeşitli karakteristik özellikleri, öğrencilerin deneyimleri ve kullanılacak bilginin yararı, amaca uygunluğuna göre değerlendirilir,
Geçerli ve adil olmasına – Öğretmenler değerlendirme bilgileri ve kanılarını bu kavram üzerinden mesleki deneyimleri ile oluştururlar. Vardıkları sonuçlar, çoğunlukla birden fazla yaptıkları değerlendirme ve kıyaslama ile elde ederler ve değerlendirmeleri yüksek bir olasılıkla gerçeğe en yakın sonuçtur.
B. Okul Çapında Değerlendirme
Okul yönetimi, programlarının öğrenci üzerindeki etkilerini iyi bilmelidirler. Bu bilgiyi edinmenin bir başka yolu da, okul çapında yapılacak geri bildirimleri değerlendirerek ortaya çıkarmaktır. Araştırma ve geri bildirim değerlendirmesi, okul politikasının ve/veya programının yeniden düzenlenmesi, ya da öğretim tekniklerinin yeniden gözden geçirilmesi ile okul-aile işbirliğinin görüşlerinin ortaya çıkaracağı nedenler üzerinden yeni bir yapılanmanın ya da Bakanlık düzeyinde program değişikliğine gidilmesi gibi önemli sonuçları gün ışığına çıkarabilir.
Buradan alınacak her türlü bilgi ve tespitlerin benzer okullarla paylaşılması, eğitime yapacağı katkı açısından esastır.
C. Milli Eğitim açısından Değerlendirme
Bakanlık okullara, verdikleri eğitime göre esneklik tanımalıdır. Bu esneklik sadece program, eğitmen ve öğretmen açısından değil, idare açısından da gerçekleştirilmelidir. Öğrenci, öğretmen, idare ve Bakanlık olarak yenilik ve gelişime uyum sağlanması, yeni teknolojilerin uygulanabilmesi ve çağdaş eğitimin yararlarını da beraberinde getirmesi, eğitimde verimi artması açısından önemlidir.
7.
Yüksek Öğrenim ve İş
edinme
Ulusal eğitim, eğitim süresince öğrencilerin edindikleri değerler, beceri, disiplin, bilgi ve nitelik üzerine inşa edilir. Ulusal çapta başarı için yetkinliğin anahtar olduğu gerçeği göz önüne alındığında, iş kolu temelli karşımıza şu dört çok önemli kavram karşımıza çıkacaktır;
a) Düşünme,
b) Aletlerin etkin kullanımı,
c) Bağımsız hareket yetisi ve
d) Sosyal gruplar içerisinde davranış rahatlığı.
Klasik Lise eğitimi çoktan ömrünü doldurmuş ve yerini Mesleğe hazırlama eğitimine bırakmıştır. Artık çocuklarımızı yeteneklerine göre seçerek mesleğe hazırlama eğitimi veren okullarda eğitmeliyiz. Üretim toplumu olmanın en kısa ve etkili yolu, Mesleğe Hazırlama eğitiminden geçmektedir. Bu eğitimi almış her öğrenci yine isterse kendi sahasında Yüksek Öğrenime geçebilmeli ve ihtisas sahibi olmanın gururunu yaşamalı.
8.
SONUÇ
27.12.1949’da imzalanan “Fulbright Antlaşması - Türkiye ve ABD Hükümetleri Arasında Eğitim Komisyonu Kurulması Hakkındaki Anlaşma”yı da göz önünde tutarak ve işleyişini bilerek, Türk Milli Eğitim Sistemi’ni çağa uygun yapılandırmalıyız.
14.06.1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu hazırlanırken, genel ve özel amaçlar için hiçbir bir reçete verilmemiş. Hukukun temel ilkesi olan “Tanım”, bu yasada hiç yer almamış, “Tanım” olmayınca da “Reçete” olmayacağı için de günümüzün gelişen teknoloji ve sanayine yardımcı olmaktan uzaklaşmıştır.
Bu kanunun Temel İlkeler başlığı altında sıralanan 14 alt başlıktan günümüze uyan en önemlileri, III- Yöneltme alt başlığı altındaki Md. 6 ile VI- Süreklilik alt başlığı altındaki Md. 9 olarak karşımıza çıkar.
Madde 6 – Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve
doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler.
“ICAO launched the Next Generation
of Aviation Professionals (NGAP) initiative to ensure that enough qualified
and competent aviation professionals are available
to operate, manage and maintain the future international air transport system.”
ICAO Document 9941: Training Development Guide, Competency-based
Training Methodology.
Madde 9 – Fertlerin genel ve mesleki eğitimlerinin hayat
boyunca devam etmesi esastır.
Milli Eğitim Bakanlığı İle Yüksek Öğretim Kurumu Başkanlığı Arasında
Turkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünün Aktif İstihdam Programları
Kapsamında Düzenlenecek Mesleki Eğitim Kurslarına İlişkin
İşbirliği Protokolü.
Amaç:
Madde 1- Bu protokol; ülkemizdeki mesleki eğitimin
iş gücü piyasasının talepleri doğrultusunda verilmesini, eğitim-istihdam
ilişkisinin güçlendirilmesini, hayat boyu öğrenme anlayışı içinde aktif işgücü
piyasası politikalarının etkin olarak uygulanmasını, işgücünün istihdam
edilebilirliğinin artırılmasını amaç edinen, Türkiye İş Kurumu Genel
Müdürlüğünün aktif istihdam programları çerçevesinde üniversiteler, Yüksek
Teknoloji Enstitüsü ya da bu kurumlara bağlı sürekli eğitim merkezlerinin Milli
Eğitim Bakanlığının yetki ve sorumluluğu altında bulunan mesleki eğitim
kurslarında uygulanacak olan müfredat, içerik ve süre ile program sonucunda
verilecek belgelere ilişkin usul ve esaslarını belirlemeyi amaçlamaktadır.
Bu aynı zamanda T.C.Avrupa Birliği Bakanlığımızın “Hayat Boyu Öğrenme Programı (LLP)”na da uygundur.
Ülkemiz,
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programlarına "tam üye" olarak 1
Nisan 2004 tarihinden itibaren katılmıştır. Avrupa Parlamentosu ve Konseyi'nin LPP'yi yasalaştıran 15 Kasım 2006 ve 1720/2006/EC sayılı
Kararı, Hayatboyu Öğrenme Programı'nın genel amacını
şöyle ifade etmektedir:
“Hayatboyu öğrenme yoluyla Topluluğu ileri bir bilgi toplumu
haline getirmek, daha çok ve daha iyi iş imkanı
yaratmak, sosyal bütünlüğü geliştirmek; çevrenin gelecek kuşaklar için daha iyi
korunmasını sağlamak; özellikle de dünyada bir kalite referansına dönüşmelerini
temin etmek amacıyla Topluluk içindeki eğitim ve öğretim sistemleri arasında
karşılıklı değişim, işbirliği ve hareketliliği güçlendirmek".
Hayatboyu Öğrenme
Programı, ilk ve orta öğrenimdeki öğrencilerimizden yetişkinlere, mesleki
eğitim stajyerlerinden üniversite öğrencilerine, temel beceri ihtiyacı duyan
insanlardan eğitim profesyonellerine kadar herkes için eğitim ve öğretimde
gelişme imkanları ve karşılıksız mali katkı
sağlayacaktır.
Avrupa Birliğinin Aralık 2005 tarihli “Implementing The ‘Education And Training
Altyapı kurmak ve gerçekleştirmek biraz zaman alacak gibi görünmekte. Yine de gelecekten umutluyum.
Sevgiler
Servet BASOL
120828